دسته بندی | صنایع نفت و گاز |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 487 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 300 |
نقطه اشتعال
تعریف: نقطه اشتعال یک فرآورده نفتی درجه حرارتی است که در آن بخارت حاصله در فرآورده در دستگاه مخصوص استاندارد و در مجاورت شعله آتش گرفته و خاموش شود. واحد نقطه اشتعال درجه فارنهایت می باشد (اخیراً بر حسب درجه سانتیگراد گزارش می شود)
مهمترین استفاده از نقطه اشتعال رعایت نقاط ایمنی در موارد حمل و نقل، ذخیره سازی، آلودگی محیط زیست و تشخیص وجود مواد سبکتر از حدّ استاندارد در فرآورده های سنگین می باشد. البته نقطه اشتعال با نقطه آتش فرق دارد و نبایستی با Fire Point اشتباه شود.
نقطه آتش:
تعریف: درجه حرارتی است که در آن درجه حرارت فرآورده به سوختن ادامه دهد.
برحسب فرآورده های نفتی روشهای مختلفی جهت اندازه گیری نقطه اشتعال وجود دارد که درباره هر یک شرح داده خواهد شد.
|
اسم روش |
موارد مورد استفاده |
Tag open cup abel |
برای حلال قابل اشتعال بین صفر تا 235 درجه فارنهایت |
|
Cleveland open cup |
برای فرآورده هایی که نقطه اشتعال آنها کمتر از 175 درجه فارنهایت است |
|
Tag closed cap |
برای کلیه فرآورده های نفتی به استثنای نفت کوره و فرآورده هائیکه نقطه اشتعال کمتر از 175 درجه فارنهایت دارند. |
|
Pensky mertens closed tester |
برای فرآورده هایی که نقطه اشتعال بالاتر از 175 درجه فارنهایت دارند مانند نفت کوره و نفت گاز |
|
صفحه 1-42
چون برشهای نفتی از تعداد زیادی از هیدروکربورها تشکیل شده است لذا مثل ترکیبات خالص نقطه جوش ثابت و مشخصی نداشته بلکه در هر فشاری در محدوده ای از درجه حرارت خواهد جوشید. جهت درک بهتر پدیده جوشیدن برش های نفتی تعریف و شناخت تحول تقطیر لازم بنظر می رسد.
تقطیر: عمل جدا کردن یک مایع از چند مایع بوسیله جوشاندن و مایع کردن دوباره آن بوسیله سرد کردن را تقطیر گویند. در این پدیده مولکولهای سبکتر (فرارتر) زودتر از مولکولهای سنگین تر (غیرفرار) از مخلوط اصلی جدا می شود.
صفحه 1-51
تقطیر مواد نفتی در فشار کم (تقطیر در خلاء اتوماتیک)
وسایل لازم:
دستگاه تقطیر اتوماتیک تقطیر در خلأ و لوازم مربوطه
طرز کار:
با توجه به وزن مخصوص نمونه در دمایی که Reciver دارد وزن 200 میلی لیتر نمونه را محاسبه کرده و در داخل فلاسک تقطیر به صورت وزنی 200 میلی لیتر نمونه برمی داریم. در دستگاه اتوماتیک (کامپیوتری) موجود، این مقدار توسط کامپیوتر محاسبه می شود، پس از اینکه مشخصات نمونه به دستگاه (کامپیوتر) داده شد مشخصات چگونگی تقطیر در جداول مختلف به کامپیوتر داده می شود و نهایتاً پس از دادن وزن مخصوص و تعیین مقدار وزن نمونه توسط دستگاه نمونه را وزن کرده در داخل هیتر دستگاه قرار می دهیم و پس از تایید نهایی تمام مراحل توسط زدن دکمه Enter دستگاه، تقطیر نمونه به صورت اتوماتیک آغاز می شود. ابتدا نمونه تا دمای 60 درجه سانتیگراد گرم می شود. سپس افزایش دما متوقف شده و سیستم پمپ خلأ، فشار سیستم تقطیر را تا حد 1.00 Torr پایین می آورد. پس از آنکه با کنترل فشار در حد یک Torr گرم کردن نمونه مجدداً آغاز شد تا زمانی که نمونه به جوش آمده و تقطیر آغاز شود، و با توجه به داده های مربوطه به کامپیوتر، چگونگی تقطیر توسط دستگاه تا زمانی که 95% از نمونه تقطیر شود، کنترل می شود. سپس تقطیر خاتمه یافته و فلاسک تا دمای 140 درجه سانتیگراد خنک شده و پس از آن فشار داخل سیستم به محیط راه پیدا کرده و دستگاه آماده ضبط اطلاعات مربوط به تقطیر می گردد. پس از ضبط کردن اطلاعات بر روی دیسکت می توان اطلاعات را توسط پرینتر ثبت کرد.
صفحه 2-51
اندازه گیری رنگ مواد نفتی
به طور کلی رنگ را می توان ارزیابی حس بینایی نسبت به کیفیتهای اشعه نورانی جاذب و دافع یک جسم دانست. عموماً آزمایش تعیین رنگ از روی مقایسه انجام می گیرد زیرا هر رنگ قادر است مقدار معینی هادی نور باشد که چون مقدار نور کدر عبور کننده از یک حجم فرآورده ها، شاخص رنگ آن خواهد شد می توان از این پدیده روش قیاسی تعیین رنگ را مورد استفاده قرار دهیم. در صنعت نفت رنگ هر فرآورده نفتی معرف چگونگی پالایش فراورده مربوطه است. هیدروکربورهای خطی شفاف و بی رنگ هستند. Colour آب دیانایز در 5 درجه سانتیگراد ، 30 می باشد.
در صنعت نفت برای تعیین رنگ فرآورده های مختلف نفتی از روشهای گوناگونی استفاده می شود که در اینجا 2 روش بکار رفته در آزمایشگاه را توضیح می دهیم.
الف- این روش برای تمام محصولات نفتی که رنگی بین 5/0 تا 8 داشته باشند قابل اندازه گیری می باشد.
وسایل لازم:
1- دستگاه اندازه گیری رنگ مطابق شکل (یبوست)
2- 16 عدد شیشه رنگی استاندارد.
3- لوله مخصوص به اندازه های 130-120 میلیمتر ارتفاع و 4/33-5/32 میلیمتر قطر داخلی و ضخامت 2-2/1 میلیمتر.
طرز کار:
مقدار معینی از نمونه را داخل لوله آزمایش ریخته (حداقل تا ارتفاع 45 میلیمتری لوله) و در لوله دیگر به همان نسبت آب مقطر می ریزیم لوله ها را داخل دستگاه Colorimeter گذاشته و توسط عدسی چشمی رنگ نمونه را مقایسه می کنیم آنقدر پیچ را می چرخانیم تا رنگ مشاهده شده در دو نیم دایره یکی شود در این حالت عدد بدست آمده برابر است با عدد رنگ نمونه مورد آزمایش در صورتیکه رنگ بیشتر از 8 باشد عدد رنگ را 8 < گزارش می کنیم. در مورد نمونه هایی که شفاف و روان نیستند نمونه را تا 6 درجه سانتیگراد یا 10 درجه فارنهایت بالاتر از نقطه ابری نمونه حرارت می دهیم. در صورتیکه رنگ بیشتر از 8 باشد 15% از نمونه و 85% نفت سفید را مخلوط کرده و آزمایش را تکرار می کنیم. می توان نمونه را 30-20 درجه فارنهایت گرم کرد. در حالیکه رنگ نمونه بیشتر از 8 باشد باید روی نمونه spot test را نیز انجام داد.
Spot test
همانطور که در بالا توضیح داده شد این تست را روی
نمونه هایی که دارای عدد رنگ بیشتر از 8 می باشد انجام می دهند. روش کار به این صورت است که ابتدا یک کاغذ صافی تمیز را برداشته توسط پیپت یک یا چند قطره از نمونه را در چند نقطه کاغذ صافی
می ریزیم و توسط حرارت آنرا کاملا خشک می کنیم اگر در محل قطرات نمونه لکه های سیاهرنگ یا هاله های پررنگی باقی مانده باشد نشان دهنده این است که نمونه ما دارای مواد آسفالتی می باشد در غیر این صورت دارای مواد آسفالتی نیست.
ب- این روش برای کلیه محصولات شفاف و روشن L.S.R.G و H.S.R.G و Kero و Unifiner و Platcharge و Platformate و محصولات دیگر مورد آزمایش قرار می گیرند که محدوده رنگ آنها بین 30+ (روشن ترین) و 16- (تیره ترین) می باشد.
وسایل لازم: دستگاه Saybolt Cromometer
طرز کار:
این روش مخصوص نمونه های بی رنگ مثل نفت سفید می باشد. در این روش ارتفاعی از ستون نمونه با ستونی از هوا با استفاده از عدسی های رنگی مقایسه می شود شماره رنگها در این آزمایش بین 30+ روشن ترین رنگ تا 16- تیره ترین رنگ می باشد. مقداری از نمونه صاف شده را وارد لوله مدرج می کنیم در زیر لوله دیگر عدسی های رنگی استاندارد قرار می دهیم و از بالا عمود نگاه می کنیم جهت بهتر دیدن از نور چراغ استفاده می گردد. توسط شیری که در زیر لوله مدرج است مقداری از مایع را خالی می کنیم، تا آنجاییکه رنگ لوله مزبور با رنگ شاهد یکی شود در این حالت ارتفاع مایع موجود در لوله را خوانده و طبق جدول شماره یک Test Method مقدار رنگ را گزارش می کنیم.
توجه شود مقایسه با عدسی شماره دو صورت می گیرد ا گر نمونه روشن تر از عدسی دو بود با عدسی شماره یک مقایسه می شود و در صورتیکه از عدسی یک هم روشن تر بود از عدسی 2/1 استفاده می گردد.
صفحه 1-56
تعیین وزن مخصوص و چگالی و گراویته API در محصولات نفتی (Specific Gravity)
این روش شامل تعیین آزمایشگاهی چگالی و وزن مخصوص مواد نفتی است که بوسیله چگالی سنج (Hydrometer) انجام
می شود.
این روش برای تمام مواد نفتی مایع سبک که شفاف باشند و همچنین برای مواد نیمه سنگین و سنگین بشرطی که به اندازه کافی زمان داده شود تا چگالی سنج به حالت تعادل قرار گیرد انجام می شود و گاهی لازم است نمونه های سنگین را بطور یکنواخت گرم کرد تا عمل تعیین چگالی بهتر انجام شود.
خلاصه آزمایش:
نمونه را به درجه حرارت آزمایش رسانیده و در ظرف مخصوص که به همان درجه حرارت است بریزید و آنگاه چگالی سنج مناسب را آهسته در آن فرو برده و مهلت می دهید تا ثابت بماند و در همان حال درجه حرارت نمونه را اندازه گرفته، هنگامیکه درجه حرارت نمونه و چگالی سنج بحالت تعادل رسید درجه چگالی را و همچنین درجه حرارت را یادداشت کنید. در بعضی موارد بهتر است ظرف نمونه و چگالی و حرارت سنج درون آن را در حمام مخصوص با درجه حرارت ثابت قرار داد تا از تغییر زیاد درجه حرارت که باعث اشتباه در مقدار چگالی می شود جلوگیری شود.
اهمیت چگالی وزن مخصوص به دلایل مختلف بسیار زیاد است و از آن جمله تعیین چگالی و API Gravity نفت خام که یکی از فاکتورهای اصلی برای قیمت گذاری نفت خام می باشد و همچنین وزن مخصوص محصولات نفتی برای تعیین وزن محموله های وزنی بسیار ضروری می باشد.
تعاریف:
1- وزن مخصوص در این روش عبارت است از وزن واحد حجم در 15 درجه سانتیگراد (60 درجه فارنهایت) مثلا گرم در سانتیمتر یا کیلوگرم در لیتر.
2- وزن مخصوص نسبی یا چگالی که در این روش نسبت وزن مخصوص یک مجهول نفتی در 15 درجه سانتیگراد (60 درجه فارنهایت) به وزن مخصوص آب در همین درجه می باشد.
3- چگالی API در این روش از فرمول زیر حاصل می شود. (چگالی ها همه در 60 درجه فارنهایت می باشند).
وسایل لازم:
1- چگالی سنج (Hydrometer) مدرج که مطابق با استانداردهای ASTM یا B.S. که مطابق با لیست ضمیمه می باشند.
2- حرارت سنج مطابق با استانداردهای B.S. یا ASTM (که در لیست ضمیمه آمده است)
3- استوانه چگالی از جنس شیشه، پلاستیک یا آهن که قطر داخلی آن حداقل 25 میلیمتر از قطر بیرونی چگالی سنج بیشتر باشد و بلندی استوانه طوری باشد که فاصله ته چگالی سنج مناسب هر نمونه ای حداقل 25 میلیمتر از قطر بیرونی چگالی سنج بیشتر باشد و بلندی استوانه طوری باشد که فاصله ته چگالی سنج مناسب هر نمونه ای حداقل 25 میلیمتر با ته استوانه فاصله داشته باشد.
4- حمام ثابت مخصوص چگالی که بر حسب نیاز و شرایط نمونه از حرارت محیط سردتر و یا گرمتر انتخاب می شود.
درجه حرارت آزمایش:
چگالی دقیق هر نمونه نفتی در 60 درجه فارنهایت بدست می آید و در مورد چگالی مواد نفتی بهتر است سعی شود که هر چه به این درجه نزدیکتر باشد، معهذا بر حسب نیاز می توان چگالی را در درجاتی بین (صفر تا 195 درجه فارنهایت) مطابق جدول 3 ضمیمه مشاهده نمود و بعد از روی جدول تبدیل که در آزمایشگاه موجود است آنها را به درجه 60 فارنهایت تبدیل کرد.
روش آزمایش:
1- درجه حرارت نمونه را بر طبق اطلاعات داده شده در جدول 1 تنظیم کنید و حرارت چگالی سنج و استوانه آزمایش و خود نمونه باید یکی باشد (معمولاً نمونه سرد شده را در استوانه تمیز ریخته، چگالی سنج را در آن قرار داده تا حرارت نمونه و ظرف و چگالی سنج یکی شود و گاهی چنانچه لازم باشد همه را در حمام آب سرد و یا گرم وارد نموده وقتیکه حرارت به تعادل رسید درجه حرارت آن را تعیین کرده و سپس با دقت و سرعت میزان چگالی را از روی چگالی سنج با دقت 0001/0 بخوانید. باید دقت کرد که چگالی سنج در موقع خواندن بی حرکت بوده و در عین حال طوری باشد که کاملاً در استوانه
غوطه ور باشد و چنانچه بطرف پایین و یا بالا کشیده شود دوباره سرجای خود برگردد).
2- برای خواندن و یا بعد از خواندن درجه چگالی به اندازه 2 درجه آنرا بطرف پایین فشار دهید و ببینید که آیا بجای قبلی خود برمی گردد.
تبصره: در مورد خواندن نمونه های شفاف مانند بنزین و نفت سفید و گازوئیل، باید حد وسط بین انحناء بالا و انحنای پایین را در نظر گرفته و بعنوان چگالی یادداشت کنید، ولی در مورد نمونه های سیاه که انحناء زیرین مشخص نیست انحناء بالا را خوانده و با توجه به وضعیت چگالی سنج در مورد نمونه های شفاف مقدار معینی از آن را کم کنید و درجه حرارت را هم با دقت 1 درجه فارنهایت (5/0 درجه سانتیگراد) یادداشت کنید.
محاسبه و گزارش:
1- هر گونه تصحیح لازم را در مورد حرارت سنج و چگالی سنج را در نظر داشته و در محاسبات بکار برید و تا 0001/0 دقت مقادیر چگالی وزن مخصوص و همچنین تا 1/0 دقت API Gravity را منظور کنید. درجه حرارت را نیز تا 1 درجه فارنهایت یا 5/0 درجه سانتیگراد دقت در نظر داشته باشید و درجات حرارت را قبل از خواندن چگالی و بعد از آن یادداشت کرده نباید بیش از یک درجه فارنهایت اختلاف داشته باشند.
2- در مورد درجات حرارت زیر یا بالای 60 درجه فارنهایت آنها را با استفاده از جداول کتاب The petroloum Measurement Tables بشرح زیر تصحیح کنید:
2-1- در مورد وزن مخصوص برای تبدیل به 15 درجه سانتیگراد (60 درجه فارنهایت) از جداول 53A یا 25B استفاده کنید.
2-2- در مورد چگالی (Specific Gravity) و تبدیل به 60 درجه فارنهایت از جداول 23A یا 25B استفاده کنید.
2-3- در مورد API Gravity جداول 5A و 5B را بکار برید. بعلاوه با استفاده از جداول مختلف کتاب می توان اندازه گیری از یک نوع را به نوع دیگر تبدیل کرد. مثلا از وزن مخصوص به چگالی و یا برعکس و به این منظور می توان از جداول 3-21 و 51 استفاده کرد.
3- مقادیر نهائی را چنانچه وزن مخصوص باشد در واحد کیلوگرم در لیتر در 15 درجه سانتیگراد و اگر چگالی باشد در 60 درجه فارنهایت و یا درجات مترادف API گزارش کنید.
دقت آزمایش:
1- در مورد نمونه های شفاف برای یک نفر و یک نمونه در مورد چگالی وزن مخصوص 0005/0 و برای نمونه های تیره 0006/0 و برای چگالی API2/0 می باشد.
2- دقت آزمایش بین دو آزمایشگاه برای نمونه های شفاف در مورد چگالی و وزن مخصوص 0012/0 و برای نمونه های تیره 0015/0 و برای چگالی API برابر 5/0 می باشد.
3- برای نمونه های خیلی سنگین دقت معینی تعیین نشده است.
صفحه 5-56
دستورالعمل اندازه گیری NaOH%
روش آزمایش بر اساس اندازه گیری گراویتی می باشد.
وسایل مورد نیاز:
1- هایدرومترهایی با رنجهای مختلف 2- سیلندر (مزور) 250cc و 500cc
شرح آزمایش:
در این روش به دلیل اینکه در صد سود بالا می باشد و نمی توان بطریقه وزنی این آزمایش را انجام داد، بطریقه اندازه گیری گراویتی آنها اقدام می شود، برای اینکار جدولی موجود می باشد که در آن سه دمای مختلف (50oF و 60oF و 70oF) جهت انجام آزمایش تعیین شده است و دمای نمونه را باید به یکی از این سه دما رساند و سپس به وسیله هایدرومتر، گراویتی آن را اندازه گرفته و آن مقدار را با دمای حین آزمایش در جدول برده و از روی آن مقدار درصد سود مورد آزمایش را بدست آوریم.
محاسبات:
این آزمایش محاسبه خاصی ندارد و با دانستن دمای نمونه در حین آزمایش و اندازه گیری گراویتی با هایدرومتر می توان از روی جدول درصد محلول سود مورد نظر را بدست آورد.
اندازه گیری %NaOH ، Total Alkal ، Spend ، Strong
وسایل مورد نیاز: 1- بورت 2- سیلندر مدرج 3- ارلن های 250cc 4- هایدرومترهای مناسب
محلول های لازم:
1- برموتیمول بلو Bromothymol blue
2- ایزوپروپیل الکل
3- آب
4- برموفنل بلو Bromophenol blue
5- اسید کلریدریک 0.1N
شرح آزمایش:
ابتدا توسط هایدرومتر مناسب درصد تقریبی قلیائیت نمونه را بر حسب درصد وزنی NaOH بدست آورده و سپس مطابق جدول زیر مقدار نمونه لازم جهت آزمایش را بر حسب وزنی یا حجمی مشخص می نمائیم:
مقدار نمونه |
غلظت NaOH |
10±0.1ml |
0-2 درصد وزنی |
5±0.05ml |
2-4 درصد وزنی |
2±0.01gr |
4-8 درصد وزنی |
1±0.01gr |
8 به بالا |
دو نمونه را بستگی به درصد سودای آنها (مطابق جدول بالا) آماده کرده و آنرا در فلاسکهای 250cc ریخته و به هر کدام از آنها 50cc آب و 50cc ایزوپروپیل الکل اضافه می کنیم به یکی از فلاسکها چند قطره معرف برموتیمول بلو افزوده و سپس با اسیدکلریدریک 0.1N تیتر کرده تا محلول فوق به نقطه پایانی (زرد رنگ) برسد، مقدار اسید مصرفی در این مرحله را به عنوان نقطه پایانی برموتیمول بلو یادداشت کرده که نشاندهنده قدرت بازی نمونه می باشد. (B)
به فلاسک بعدی چند قطره از معرف برموفنل بلو افزوده و آنرا نیز با اسید کلریدریک 0.1N تیتر می کنیم تا به نقطه پایانی (زرد- سبز) برسد، مقدار اسید مصرفی در این مرحله را به عنوان نقطه پایانی برموفنل بلو یادداشت می کنیم. (A)
محاسبات:
طبق روابط زیر محاسبات انجام می گیرد:
درصد قلیائیت کل بر حسب NaOH
A = حجم اسید مصرفی جهت نقطه پایانی برموفنل بلو
N = نرمالیته اسید (HCl)
W = وزن نمونه (ml × Sp.Gr.)=gr
درصد وزنی باز قوی بر حسب NaOH
B = حجم اسید مصرفی جهت نقطه پایانی برموتیمول بلو
N= نرمالیه اسید (HCl)
W= وزن نمونه
صفحه1-67
روش تعیین نقطه انجماد Feezing point
این روش برای بررسی ذرات جامد جداشدنی در درون موتور هواپیما و سوختهای توربینی هوایی در شرایط دمایی مشابه با دمایی که هواپیما در هنگام پرواز با آن موجه است انجام می شود. نقطه انجماد دمایی است که در آن دما کریستالهای هیدروکربن که در اثر سرما ایجاد شده اند ناپدید می شوند.
وسایل لازم:
1- دستگاه Freezing point با حمامهای مختلف
2- جار مخصوص Freezing point 3- ترمومتر 4- همزن
روش کار:
25 ml از سوخت را درون یک لوله تمیز و خشک قرار می دهیم سرپوش را که شامل دماسنج و همزن است بر روی آن قرار داده بطوری که مخزن دماسنج درست در مرکز نمونه قرار بگیرد. لوله را با یک گیره محکم کرده از دی اکسید کربن جامد و یا گاز N2 برای سرد کردن Vaccum استفاده می کنیم بطوریکه دمای آن بالاتر از دمای لوله نمونه باشد. نمونه را بطور یکنواخت هم می زنیم. برای مشاهده دورن لوله این عمل را قطع کرده توجه می کنیم که حلقه های هم زن در طول آزمایش زیر سطح نمونه قرار داشته باشند. دمایی که کریستال های هیدروکربن ظاهر می شود را یادداشت می کنیم. لوله آزمایش را از داخل ماده سرد کننده خارج کرده و اجازه می دهیم نمونه به تدریج گرم شود عمل هم زدن را بطور مداوم انجام می دهیم. دمایی که کریستالهای هیدروکربن کاملاً ناپدید شدند را یادداشت می کنیم اگر اختلاف این دو دما بیش از 3 درجه سانتیگراد باشد عمل سرد کردن و گرم کردن را تکرار کرده تا تفاوت این دو دما کمتر از 3 درجه سانتیگراد شود.
گزارش:
میانگین دو دمای بدست آمده را به عنوان نقطه انجماد گزارش می کنیم.
صفحه 1-70
روشی دیگر برای جدا کردن آب از فرآورده های نفتی
این روش برای اندازه گیری میزان آب در مواد نفتی بوسیله تقطیر می باشد. محدوده این آزمایش از 1/5% به بالا می باشد و بر روی محصولات شفاف و نیمه سبک قابل اجرا می باشد.
وسایل لازم:
1- فلاسک تقطیر
2- تولوئن به عنوان حلال
3- هیتر
طرز کار:
مقداری از نمونه را که بستگی به مقدار آب موجود در نمونه دارد در فلاسک تقطیر ریخته به آن مقداری حلال (تولوئن) اضافه نموده و جریان آب سرد را برقرار می کنیم، دستگاه را سوار، سپس هیتر را روشن و دمای فلاسک را تا نقطه جوش بالا برده تا مخلوط آب و حلال در قسمت آبگیر (Trap) جمع شود این عمل را آنقدر ادامه می دهیم (حدود 30-20 دقیقه) تا حجم آب در آبگیر اضافه نشود سرانجام حجم آب جمع شده در آبگیر را یادداشت می کنیم.
محاسبات:
مقدار نمونه مصرفی بر حسب ml = W
حجم آب جمع شده در Trap بر حسب V = m1
به صفحه 58 اضافه شود
لازم به ذکر است برای نمونه های از قبیل سوخت جت و هواپیما و روغن های توربین همین آزمایش را انجام می دهیم به اضافه اینکه لوله آزمایش حاوی نمونه و تیغه را داخل پمپ قرار داده و مدت 2 ساعت در حمام 100 درجه سانتیگراد قرار می دهیم.
صفحه 2-75
تعیین فشار بخار Vapro Pressure
فشار بخار یک مایع عبارتست از فشاری که به سطح مایع وارد می شود تا از تبخیر بیشتر آن مایع جلوگیری نماید. این فشار بخار با افزایش درجه حرارت مایع با محیط محفظه، افزایش می یابد. در بنزین موتور اگر حداکثر فشار حاصل از گازهای بنزینی در درجه حرارت محیط از حد معینی تجاوز نماید بنزین شروع به تبخیر نموده و بنزین در سیستم سوخت موتور در حد فاصل بین مخزن اصلی و لوله خروجی کاربراتور به صورت حبابهای گازی در خواهد آمد.
این پدیده که به آن قفل بخار گویند باعث می شود که سوخت که باید به صورت مایع به کاربراتور برسد به صورت گاز درآید. در اثر نرسیدن سوخت کافی به کاربراتور و سرسیلندرها قدرت موتور کاهش و در یک مدت زمانی از کار می افتد. برای جلوگیری از این اشکال در دمای سرد سال بنزین موتور را با حداکثر 10 پوند بر اینچ مربع و در دمای گرم سال با حداکثر 8 پوند بر اینچ مربع تحویل امور پخش
می نمایند روشهایی که در صنایع نفتی جهت تعیین مقدار فشار بخار به کار می روند متفاوتند. در آزمایشگاه بیشتر جهت تعیین فشار بخار بنزین یا فرآورده های نفتی سبک از روشی به نام روش Reid استفاده می شود که معمولاً یبن 10 الی 15% از فشار بخار واقعی کمتر است.
این آزمایش در 100 درجه فارنهایت با چهار برابر حجم هوا، بنزین یا فرآورده های سبک نفتی صورت می گیرد.
صفحه 1-86
طرز کار:
قبل از استفاده از دستگاه رعایت نکات زیر ضروری است و بعنوان بازدید اولیه مبنای کار می باشد.
1- شیرهای مربوط به خنک کننده باز شود و اطمینان حاصل شود که جریان آب برقرار می باشد.
2- روغن موتور چک شود و سطح روغن باید بالاتر از نیمی از سطح گیج نشاندهنده روغن باشد.
3- درجه حرارت روغن موتور باید در کلیه شرایط 135+15oF باشد.
4- مقدار آب بی کرومات داخل خنک کننده روی نشاندهنده شیشه ای باید در قسمت پایین باشد.
5- حتماً باید پیستون (داخل سیلندر) در حالت
TOPD CENTER (TDC) باشد.
6- اگر چنانچه میکرومتر عدد پایین را نشان می دهد بهتر است قبل از روشن کردن موتور فضای بالای سیلندر را به حد نصاب برسانیم (بالاتر از 500) سپس اقدام به روشن کردن موتور می کنیم.
7- کلید جرقه را روشن کرده و سپس موتور را روشن می کنیم.
8- جهت گرم شدن موتور ابتدا بهتر است که از سوخت ISO.OCT استفاده شود در صورت نبودن آن از سوختهای معمولی نیز می توان استفاده کرد.
9- هرگاه فشار روغن در شرایط فوق به 25-30psi و مقدار آب بیکرومات روی علامت نصب شده رسید موتور آماده تست می باشد.
در هنگام آزمایش رعایت نکات زیر الزامی است:
در این حالت نمونه مورد نظر را که هدف تعیین اکتان آن
می باشد، داخل یکی از کاربراتور ها ریخته و کاربراتور را در حد بالای آن قرار می دهیم، این عمل بوسیله چرخاندن پیچ بزرگی که زیر آن تعبیه شده امکان پذیر می باشد.
اگر محدوده اکتان نمونه مشخص باشد با ساختن دو نمونه شاهد یکی پایین تر از آن به مقدار یک اکتان و یکی بالاتر از آن به مقدار یک اکتان می توان آزمایش را شروع کرد.
اگر محدوده آن مشخص نباشد می توان با ساختن یک نمونه شاهد از پایین ترین وضعیت یا بالاترین وضعیت آزمایش را آغاز کرد. (شاهدی با اکتان 85 یا 95 ساخته شود.)
برای اینکار طبق جدول شماره 1 موجود در تابلوی پشت دستگاه عمل می شود ، که در این جدول مقدار iso.oct و 80.oct جهت ساختن نمونه شاهد تعیین شده است.
پس از ساختن این نمونه آنرا داخل یکی از کاربرتورها ریخته و جهت آزمایش کاربراتور را در بالاترین حد خود قرار می دهیم. سپس حجم محفظه بالای سیلندر را طبق جدول شماره دو با توجه به فشار محیط که بوسیله بارومتر تعیین می شود با در نظر گرفتن عدد اکتان ساخته شده بطور افقی و فشار بارومتر بطور عمودی و تقاطع این دو در جدول تعیین می گردد.
این عدد با دستگیره COMPRESSION RATIO در یکی از دو جهت بالا یا پایین بر روی میکرومتر تنظیم می گردد.
بعد از این مراحل مقادیر ماکزیمم ضربه برای نمونه شاهد و نمونه مورد نظر را بدست می آوریم و از روی آنها مقدار اکتان نمونه مورد نظر را پیدا می کنیم.
دستگاه مورد نیاز:
دستگاه موتور اکتان
محلولهای مورد نیاز:
Iso.oct و 80.oct جهت ساختن شاهد
محاسبات:
با داشتن مقادیر ماکزیمم ضربه برای نمونه شاهد و نمونه مورد نظر و مقدار اکتان نمونه شاهد می توان مقدار اکتان نمونه مورد نظر را بدست آورد.
از تناسب روبرو مقدار X به راحتی بدست می آید:
A مقدار اکتان نمونه شاهد مقدار ضربه برای نمونه شاهد B
X=? مقدار ضربه برای نمونه مورد نظر C