| دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 302 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 16 |
بخش فیضآباد از توابع شهرستان تربت حیدریه در فاصله 55 کیلومتری و در جنوب غربی این شهرستان با مساحتی در حدود 3734 کیلومتر مربع معادل 373400 هکتار با طول جغرافیایی 58 درجه و 50 دقیقه و عرض جغرافیایی 34 درجه و 54 دقیقه و ارتفاع 940 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است. بلندترین نقطه این منطقه با 2300 متر بالاتر از سطح دریا در ارتفاعات ازغند و پستترین نقطه با 100 متر بالاتر از سطح دریا در کویر نمک واقع شده است.
منطقه فیضآباد مهولایت با دارا بودن سطح زیر کشت 37662 هکتار محصولات زراعی و باغی، 167935 واحد دامی و اشتغال بیش از 90درصد جمعیت منطقه در بخش کشاورزی، دارای رتبههای شاخص در تولید محصولات کشاورزی بوده که در حقیقت آن را به یکی از قطبهای عمده تولیدات کشاورزی استان تبدیل نموده است؛ بطوری که با تولید بیش از 40درصد پسته خراسان با سطح زیر کشت 3500 هکتار بارور، حائز رتبه اول استان و نیز با تولید 24528 تن انار با سطح زیر کشت س1695 هکتار، رتبه دوم استان را به خود اختصاص داده است و همچنین با تولید 28000 تن گندن نسبت به سال قبل، 60درصد رشد داشت است.
استمرار خشکسالی باعث تشدید بحران در منطقه گردیده و این در حالی است که این منطقه واقع در حاشیه کویر متاسفانه محروم از امکانات است. در سال جاری با تمهیدات و برنامهریزی انجام شده، انشاءاله بیش از 193 کیلومتر از انهار سنتی کشاورزان پوشش داده خواهد شد. همچنین با توسعه اجرای سیستمهای جدید آبیاری تحت فشار که با آموزشهای ترویجی انجام شده، مورد استقبال باغدارانم منطقه نیز واقع گردیده و در حال حاضر بیش از 550 هکتار از باغات منطقه در دست اقدام بوده که تا کنون دو پروژه افتتاح و مورد استقبال مسوولین و کشاورزان واقع گردیده و در رابطه با عملیات آبخیزداری و کنترل رواناب و نیز تغذیه قنوات بند خاکی ازغند با اعتباری بالغ بر یک میلیارد ریال از 80درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار است و در حال حاضر ترمینال ضبط پسته و 2 سالن آموزش فرآوری بهداشتی زعفران احداث شده است.
نام فعالیت تعداد
صدور جواز تاسیس 12
واحدهای به بهرهبرداری رسیده 9
صدور کارت شناسایی قالیبافی 20
بازدید از کلیه کارگاههای قالیبافی 200
نام فعالیت میزان فعالیت
آمادهسازی (شخم، دیسک، کولر) 600 هکتار
اجرای آبیاری تحت فشار در باغات پسته 225 هکتار
کارکرد کمباینها 2750 هکتار
کانالکشی و لولهگذاری 40 کیلومتر
تهیه و توزیع انواع کودهای شیمیایی 4500 تن
تهیه و توزیع جعبه تخم نوغان 450 عدد
برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزشی 500 نفر
توزیع بن غیرنقدی به همکاران در دو نوبت
توزیع مواد غذایی به کلیه همکاران و خانوادهها
اعطای وام قرضالحسنه معیشتی به همکاران
اعطای وام جعاله
اعطای وام کالاهای بادوام
برگزاری جشن دانش بین همکاران و خانوادهها و تقدیر از دانشآموزان ممتاز
پرداخت غرامت بیمههای تکمیلی به همکاران در طول سال
پرداخت کمک هزینه ازدواج و عیادت از بیماران و خانوادههای مستمریبگیر
گزارش ماموریت ماهانه واحدهای اداره در طول سال
نام پروژه مبلغ اعتبار عملیات انجام شده میزان پیشرفت
(هزار ریال) مترمکعب خاکریزی
بند خاکی با قرقی ازغند 620000 63000 100%
بند خاکی خیرآباد 45000 21000 100%
بند خاکی شادمهر 8770 4500 100%
بند خاکی اسکندرآباد 23000 6000 50%
| دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 2517 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 49 |
مقدمه
کمبود آب در ایران یکی از عوامل محدود کننده اصلی توسعه فعالیتهای اقتصادی در دهه های آینده به شمار می رود. متأسفانه در کشور ما هنوز استفاده مطلوب از آب به شکل یک فرهنگ جایگاه خاص خود را پیدا نکرده است، به همین جهت دستیابی به تعادل نسبی در زمینه عرضه و مصرف آب یک اصل اساسی و ضروری است که این مهم جز با ایجاد یک نظام جامع مدیریت آب میسر نیست. مجموعه اقداماتی که تاکنون در کشور در ارتباط با تأمین آب کشاورزی، شهری و صنعتی انجام شده، عمدتاً در زمینه مدیریت تولید و عرضه آب بوده است و کمتر توجهی به مدیریت مصرف گردیده است.
در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هر چند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدار آن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.
از آنجایی که اینجانب مدت کوتاه کارآموزی را در امور آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس در بخش کنترل کیفی مشغول به فعالیت بوده ام و با توجه به حجم زیاد فعالیتهای انجام شده در آن امور ترجیح دادم گزارش مربوط به فعالیت خود را ترجیحا معطوف به نحوه آزمایشات متعدد انجام گرفته در آزمایشگاه و همچنین عملکرد کلی کنترل کیفی کنم.
استاد محترم آقای احمدی گلسفیدی در گزارشی که ملاحظه می کنید سعی شده است با در نظر گرفتن نحوه عملیات اجرایی و انجام امور مربوطه در امر تصفیه آب و فاضلاب گزارش جامع و کامل ارائه شود ضمناً یک نسخه از این گزارش به تایید مسئولین گرامی آزمایشگاه تصفیه آب و فاضلاب روستایی شهرستان گنبد کاووس آقای مهندس نورتقانی و مهندس توغدری رسیده است که تشکر فراوان از آنها دارم.
با تشکر
فرشته قاری (تابستان 88 )
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : آب و فاضلاب ................................................................................................................. 1
- الگوی مصرف و تلفات آب شهری......................................................................................................4
- عوامل موثر بر کاهش تقاضای آب شهری............................................................................................9
- آب صنعت..........................................................................................................................................12
- فاضلاب چیست..................................................................................................................................14
فصل دوم :آشنایی کلی با مکان کارآموزی
- بخش کنترل کیفی................................................................................................................................15
- ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آب آشامیدنی.....................................................................................21
فصل سوم : ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی
- آشنایی با تجهیزات آزمایشگاهی...........................................................................................................26
- آزمونهای شیمیایی................................................................................................................................31
- آزمونهای باکتریولوژیک.......................................................................................................................37
فصل چهارم : آزمون آموخته ها و نتایج و پیشنهادات
- محاسبات.............................................................................................................................................42
- نتیجه گیری..........................................................................................................................................45
فصل اول :آب و فاضلاب
در نگرش جدید جهانی، آب کالایی اقتصادی- اجتماعی و به عنوان نیاز اولیه انسان محسوب می شود. هرچند آب یکی از منابع تجدید شونده به شمار می رود، اما مقدارآن محدود است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالا رفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده رو به کاهش می باشد.
ایران با متوسط نزولات جوی 260 میلی متر در سال از کشورهای خشک جهان و دارای منابع آب محدود است. عواملی همچون رشد جمعیت، نیاز به غذای بیشتر، ضرورت ارتقای سطح بهداشت و رفاه اجتماعی، توسعه صنعتی و حفاظت اکوسیستمها، تقاضای آب را روز به روز بیشتر می کند. با توجه به رشد جمعیت در ایران، سرانه منابع آب تجدید شونده سالانه که در سال 1335، 7000 مترمکعب بوده، در سال 1375 به 2000 مترمکعب کاهش یافته و پیش بینی می شود که تا سال 1400 به حدود 800 مترمکعب کاهش یابد که پایین تر از مرز کم آبی (1000 مترمکعب) است. با توجه به تقسیم بندی سازمان ملل متحد، در سال مزبور ایران نه تنها شرایط تنش و فشار ناشی از کمبود آب را تجربه خواهدکرد، بلکه وارد شرایط کمیابی شدید آب می گردد [1]. در سالهای خشک، از هم اکنون شاهد کمبود و بحران آب هستیم که می تواند نه تنها خسارات اقتصادی بلکه تنش های اجتماعی- سیاسی و مخاطرات بهداشتی به بار آورد.
|
همانگونه که ذکر شد، متوسط نزولات جوی کشور 260 میلی متر در سال می باشد و این مقدار کم، توزیع مکانی بسیار ناهمگن دارد. به طوریکه فقط 1% از مساحت ایران بارشی بیش از 1000 میلیمتر دارد، در حالیکه 28% از سطح کشور، بارش سالیانه کمتر از 100 میلیمتر را دارد. از 415 میلیارد مترمکعب نزولات سالانه در ایران، حدود 70% آن تبخیر می شود. با ورود سالیانه دوازده میلیارد مترمکعب آب ورودی از مرزها به داخل کشور، کل منابع آبی تجدید پذیر کشور 135 میلیارد مترمکعب است که تا سال 1379، 95 میلیارد مترمکعب از این آب استحصال شده است. از این مقدار آب استحصال شده، به ترتیب 93، 5 و 2 درصد در بخشهای کشاورزی، شهری و صنعتی به مصرف رسیده است. علاوه بر محدودیت مقدار منابع آب، هزینه های استحصال آب و محدودیت منابع مالی نیز طرحهای توسعه منابع آب جدید را با مشکل و محدودیت مواجه کرده است.
بانک جهانی در گزارشی از کاهش سرانه آب قابل استحصال و از دست دادن کیفیت آن، استفاده ناکارآمد راندمان پایش مصرف در بخشهای کشاورزی، صنعتی و کشاورزی؛ شوری و زهدار شدن اراضی، وضعیت نامطلوب تعمیرات و نگهداری، محدودیت جبران هزینه ها و نبود هماهنگی بین سازمانهای ذیربط، بعنوان چالشهای پیش رو آب کشور نام برده است [2].
توزیع غیریکنواخت آب در طول مکان و زمان، وجود بیشترین تقاضای آب در زمان وقوع کمترین بارندگی، عدم توازن بین عرضه و تقاضای آب و خصوصاً افزایش تقاضای آب به دلایل ذکر شده و محدودیت منابع آبی و در بعضی مکانها کاهش آن با تنزل کیفیت آب سفره های زیرزمینی به دلیل برداشت بیش از حد مجاز، پیشروی آبهای شور، دفع غیرصحیح فاضلابهای خانگی و پساب های صنعتی، بالابودن هزینه های تأمین آب جدید با رقابت شدید بین گروههای مصرف کننده آب به دلیل کم بودن منابع آبی، استفاده ناکارآمد از آب، اتلاف زیاد آب در بخش کشاورزی و بالابودن آب به حساب نیامده در بخش شهری، و مکانیزم قیمت گذاری ناکارآمد از جمله دیگر مشکلات آبی کشور می باشد که مدیریت منابع آب کشور را پیچیده کرده است.
|
با این مشکلات، یکی از اهداف بلندمدت مدیریت راهبردی آب کشور تعادل برقرار کردن بین تقاضای آب و منابع آب موجود با کمترین هزینه ممکن می باشد [3]. برای پاسخگویی به نیاز روز افزون تقاضای آب در کشور، توسعه منابع آبی جدید شامل بهره برداری بهینه از منابع آبی باقیمانده، استفاده مجدد از فاضلاب، شیرین کردن آب های شور و افزایش ظرفیت تولید منابع موجود، در نظر گرفتن راهبردهای صرفه جویی آب در بخشهای مختلف اقتصادی، و توسعه روشهای مدیریت کارآمد جدید می توان نام برد.
بیش از دو دهه است که جهان پی برده است که در مدیریت منابع آب باید بیشتر به مدیریت تقاضا تا مدیریت عرضه توجه کرد. بدین منظور دانشمندان مدیریت تلفیقی آب را مطرح نموده اند. مدیریت تلفیقی، دو سیاست کلی و یک هدف اصلی دارد. سیاستهای مدیریت تلفیقی عبارتند از: 1) با آب باید به عنوان یک کالای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخورد شود و 2) سیاستها و گزینه هایی که مدیریت آب را هدایت می کند باید در چارچوبی یکپارچه تحلیل شود. هدف اصلی مدیریت تلفیقی این است که به واسطه مدیریت تلفیقی آب، توسعه پایدار، کارآمد و عادلانه منابع آب حاصل شود. بنابراین مبانی مدیریت تلفیقی بر پایه ترکیب پذیری مدیریت تأمین با مدیریت تقاضا استوار بوده که جنبه های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را درنظر می گیرد [4].
به طور کلی تمامی اقداماتی که بر کیفیت و کمیت آب ورودی به یک سیستم مصرف مؤثرند، بخشی از مدیریت عرضه می باشد و هرآنچه که بر مصرف و یا اتلاف آب پس از آن مؤثر است مدیریت تقاضا می باشد. به عبارت دیگر مدیریت تقاضای آب به فعالیتهایی اطلاق می شود که کمک می کند تا تقاضای آب کاهش یابد، راندمان مصرف بهبود یافته و از آلوده شدن یا نابودشدن منابع جلوگیری شود [5].
در این مقاله ضمن طرح و بیان اهمیت موضوع مدیریت تقاضا و صرفه جویی آب در بخشهای شهری، کشاورزی و صنعتی به الگوی مصرف و تلفات آب شهری، عوامل مؤثر بر کاهش تقاضای آب شهری و وضعیت مصرف آب در بخش کشاورزی و صنعت پرداخته شده و سپس به گوشه ای از مطالعات و اقدامات انجام شده در کاهش تلفات در این بخشها اشاره خواهد شد. در انتها روشهایی برای جلوگیری از کاهش مصرف و اسراف آب ارائه می گردد.
|
در مطالعاتی که توسط سازمان ملل متحد در سنگاپور صورت گرفت، حداقل آب مصرفی هر شهروند برای حفظ بهداشت و سلامت جامعه 99 لیتر در روز تعیین گردیده است [6]. برطبق برنامه سوم توسعه، الگوی مصرف آب هر خانوار 5/22 مترمکعب در ماه تعیین شده که در نتیجه هر نفر بطور متوسط در شبانه روز می تواند 150 لیتر آب مصرف نماید (جدول 1) [7]. متأسفانه باتوجه به رشد بی رویه شهرنشینی در کشور، آمار چند ساله اخیر نیز نشان از مصرف سرانه بطور متوسط 250 تا 300 لیتر در شبانه روز می دهد. در سال 1373 متوسط تقاضای سرانه آب شهری در کشور 242 لیتر نفر روز بدست آمده است [8 و 9]. به عنوان مثال در سال 1379، فقط 47 درصد مشترکان کشور کمتر از الگوی مصرف، آب مصرف کرده و در مجموع 24 درصد آب شرب تولیدی در کشور را به کار بردند. در حالیکه 11 درصد مشترکان، 24 درصد آب شرب تولیدی را مصرف کردند [10]. با توجه به هزینه های بالای تأمین، انتقال و توزیع آب، افزایش بی رویه مصرف و منابع محدود آب قابل دسترس، شهروندان با بحرانهای جدی جدیدی در آینده روبرو می باشند.
جمعیت شهری کشور از 6 میلیون نفر در سال 1335 به 31 میلیون نفر در سال 1370 و در حال حاضر به بیش از 46 میلیون نفر رسیده است. مصارف آب شهری در سال 1372 نسبت به سال 1362، 5/1 برابر شده است. در جدول 2 میزان رشد جمعیت، برداشت آب و سرانه مصرف آب شهری در طی سالهای 1345 تا 1375 برای شهر تهران به عنوان نمونه ارائه شده است [11، 12، 13 و 14].
| دسته بندی | گزارش کارآموزی و کارورزی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 499 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 84 |
فهرست
مقدمه.. 3
تاریخچه:.. 4
مشخصات کلی شرکت کشت و صنعت گرگان:.. 5
ساختار سازمانی شرکت کشت و صنعت گرگان:.. 5
طرحهای توسعهای در دست اقدام.. 9
آمار کارکنان شرکت در سالهای 77.78 به تفکیک.. 11
نمودار تولید سالیانه شرکت از سال 1372 لغایت 1378.. 12
خط تولید خلال نیمه سرخ و منجمد سیبزمینی (فرنجفرایز).. 12
توضیحی مختصر درمورد سردخانه:.. 12
سیکل زیر صفر:.. 12
سیکل تبرید:.. 12
1) کمپرسور:.. 12
2) سپراتور:.. 12
3) کندانسور:.. 12
4) رسیبل:.. 12
5) اواپراتور:.. 12
6) شیرهای فشارشکن:.. 12
سیکل تونل انجماد:.. 12
سیکل بالای صفر:.. 12
اهداف کارآموزی.. 12
فصل اول.. 12
انواع محصولات و نحوه تولید آن در شرکت.. 12
فصل دوم.. 12
تعاریف و آشنایی با اصطلاحات.. 12
فصل سوم.. 12
سیستم تولید بخار (Steam Generation).. 12
اجزاء مربوط به سیستم (System Components).. 12
دیگ لوله آتشی (Fire tube):.. 12
دیگ بخار (Boilers):.. 12
بدنه اصلی دیگ:.. 12
وسایل جانبی:.. 12
محل و شرایط نصب دیگ:.. 12
سیستم هدایت سوخت:.. 12
آشنایی با آب و ناخالصیهای آن (Introduction to water and to impurities):.. 12
مشکلات آب صنعتی (Industrial water problems):.. 12
منبع آب تغذیه:.. 12
شرایط آب تغذیه:.. 12
توضیح مختصری در مورد سختیگیرها:.. 12
خوردگی:.. 12
کنترل خوردگی:.. 12
1. انتخاب سوخت:.. 12
خوردگی ناشی از خاکستر سوخت مایع:.. 12
علل ایجاد عیوب در دیگهای بخار.. 12
تشکیل رسوب:.. 12
لولهکشی عبور بخار:.. 12
دستورالعمل راهاندازی دیگهای بخار:.. 12
عملیاتی که باید در هر شیفت انجام گیرید (برنامه روزانه):.. 12
برنامه هفتگی دیگهای بخار:.. 12
برنامه ماهانه:.. 12
برنامه فصلی:.. 12
روشهای تمیزکاری:.. 12
خاموش کردن دیگ برای مدتی کوتاه:.. 12
خاموش کردن دیگ برای مدتی طولانی:.. 12
عیوبی که ممکن است در سیتسم کار بوجود آید:.. 12
جدول شماره 1.. 12
شرکت کشت و صنعت گرگان، یکی از واحدهای تولید گروه دشت مرغاب (یک و یک) میباشد. گروه تولیدی دشت مرغاب در واقع به عنوان بنیانگذار صنعت کنسروسازی با سابقهای بر یک ربع قرن در ایران است که تولیدات آن با مارک (یک و یک) در داخل و خارج کشور توزیع میشد.
گروه تولیدی دشت مرغاب، با گستردگی در جنوب (شرکت دشت مرغاب) و شمال (شرکت کشت و صنعت گرگان) و غرب (شرکت ارومدشت ارومیه) به عنوان بزرگترین صنعت تبدیلی محصولات باغی و زراعی کشور مطرح میباشد و علاوه بر بخش صنعتی، موسسات و واحدهای کشاورزی نیز در زیرمجموعه آن مسئولیت تامین مواد اولیه مرا بر عهده دارند.
شرکت کشت و صنعت گرگان در تاریخ 21/12/1351 تاسیس و تحت شماره 340 در اداره ثبت اسناد گرگان به ثبت رسیده است و در تاریخ 7/12/1355 پروانه بهرهبرداری آن به شماره 395/40 به امضاء وزارت صنایع و کشاورزی وقت تحت عنوان کشت و صنعت صادر گردیده است و مرکز اصلی آن در گرگان و فعالیت اصلی آن بر اساس ماده 3 اساسنامه عبارت است از انجام کلیه عملیات مربوط به کشت و صنعت و انجام هرگونه فعالیتهای مربوط به تولید، تبدیل و عرضه و فروش محصولات اصلی و فرعی و همچنین بهرهبرداری از سردخانه به ظرفیت سه هزار تن است.
این واحد در مجموعه گروه تولیدی دشت مرغاب (یک و یک) که قبل از انقلاب اسلامی متعلق به بخش خصوصی بود، پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تا سال 1366 در اختیار سازمان صنایع ملی قرار داشت و در حال حاضر سهامی عام میباشد.
موقعیت مکانی شرکت کشت و صنعت گرگان در مسیر جاده ارتباطی مازندران ، خراسان در شهرستان گرگان با مساحت 108265 متر مربع واقع شده است که کل مساحت زیر بنایی جهت ساختمان وتاسیسات تولید بالغ بر16700 متر مربع بوده که شامل بخشهای اداری، تولیدی، خدماتی، انبارهای سردخانه میباشد.
از جمله ویژگیهای منحصر به فرد شرکت کشت و صنعت گرگان در منطقه و حتی در سطح کشور وجود سردخانه هایی با ظرفیتی اسمی سه هزار تن است که در جوار سالنهایی تولیدی بوده و دارای 14 اطاق با ظرفیت 250و125 تن میباشد.
ظرفیت اسمی کشت و صنعت گرگان بالغ بر پانزده هزار تن در سال بوده که باتولید محصولات متنوع تا بیست و پنج نوع را شامل می گردد،در فصول مختلف سال صورت می پذیرد.
شرکت سهامی خاص کشت و صنعت گرگان از نظر سازطمانی از بخشهای زیر تشکیل شده است که در ادامه در خصوص هر بخش توضیحات مختصری به استحضار میرساند.
هیت مدیره:
تعداد اعضای هیت مدیره پنج نفر بوده که از میان اساتید دانشگاه، مدیران صنعتی و کارشناسان مالی و بانکی انتخواب شده اند.
مدیر عامل:
برابرقانون تجارت مدیریت اجرایی شرکت رابه عهده دارد و در حالی حاضر مدیر عامل وقت کارشناس ارشد صنایع غذایی میباشد واز نظر اجرایی مسولیت هماهنگی و راهبری سایر بخش ها را عهده دارد.
واحد داری:
این واحد امور مربوط به برنامه ریزی و ارائه خط منشی اجرایی امور ادارب و پر سنلی شرکت، نظارت بر اجرای قوانین و آئین نامه های پر سنلی و استخدام و غیزه ... را بعهده دارد.
واحد بازرگانی:
این واحد امور مربوط به برنامه ریزی ونظارت یر امور قسمتهای خرید های داخلی و خارجی و فروش محصولات، تدوین مقررات وروشهای کار در قسمت تحت سرپرستی و کنترل لازم جهت اجرای آنها بنحو مطلوب را بعهده دارد.
واحد امور مالی:
این احد علاوه برنامه برنامه ریزی و نظارت بر امور قسمتها به کنترل کلیه اسناد دریافتی و پرداختی و عملیات حسابداری مالی،تنظیم صورت حسابهای مالی وتنظیم بودجه را به عهده دارد.
واحد کشاورزی:
شرکت کشت و صنعت گرگان در سطح حدود 147 هکتاراز ارضی کشاورزی منطقه گرگان و گنبد به صورت مستقیم اقدام به فعالیتهای کشاورزی با روشهای مکانیزه و متد جدید کاشت، داشت و برداشت مینماید و از این طریق همه ساله مقداری از مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین مینماید.
واحد انبارها:
با توجه به ضرورت و اهمیت نقش نگهداری در صنایع تبدیلی واحد انبارهای شرکت کشت و صنعت گرگان با مساحتی بالغ بر 7450 متر مربع و فضای سردخانه این به مساحت 2244 مترمربع به ارائه خدمات و تغذیه خطوط تولید و عرضه و تحویل محصولات ساخته شده بر شبکه وسیع پخش اقدام مینماید.
واحد کنترل کیفی:
به دلیل حساسیت بسیار زیاد مواد غذایی تبدیلی و توجه ویژه به کیفیت ظاهری و باطنی محصولات تولیدی و همچنین به منظور تحقق اهداف از پیش تعیین شده، در خصوص تولید محصول، درجه یک شرکت کشت و صنعت با بکارگیری نیروی مجرب و کارآزموده در واحد کنترل کیفی کلیه مراحل قبل، در جریان و تولید را با روشها و دستگاههای جدید آزمایشگاهی کنترل و آزمایش نموده و بدین منظور تعداد 6 کارشناس در رشتههای مهندسی صنایع غذایی میکروبیولوژی و کشاورزثی را به خدمت گرفته است. شایان ذکر است یکی از رموز موفقیت محصولات یک و یک و رضایت مشتری از این محصولات، توجه بسیار زیاد به امر کیفیت میباشد.
واحد تعمیر و نگهداری
این واحد به منظور سرویسدهی به واحد تولید، بکارگیری، تکنولوژی جدید و تعمیرات منظم و دورهای با انجام برنامههای بازسازی سالانه و آمادهسازی خطوط تولید در جهت افزایش ظرفیت و بقای فعالیتهای فصلی تولید محصولات فعالیت مینماید.
واحد تولید
این واحد امور مربوط به تنظیم و ارائه برنامه تولید و نظارت بر اجرای عملیات طرحهای توسعه و اصلاح خط تولید هماهنگی با واحدهای دیگر و تولید محصولات بر اساس برنامه پیشبینی شده را بر عهده دارد.
واحد تحقیق
این واحد در سال 1371، به عنوان یکی از بخشهای اصلی ساختار شرکت کشت و صنعت گرگان به تصویب رسید و آنچه در فرآیند شکلگیری و ایجاد بخش حائز اهمیت میباشد، این است که ابتدا، اعتقاد و باور ظهور و فعالیت این واحد در قالب احساس نیاز شکل گرفت و پس از نمود بخشیدن به برخی از فعالیتهای تحقیق و توسعه از قبیل برنامهریزی و اجرای برنامه بازسازی خطوط تولید، بنیه کارشناسی شرکت از طریق استخدام نیروهای متخصص، ارتقاء در سطح دانش فنی با استفاده لز تکنیکها و روشهای آموزشی و به فعل رساندن ایدههای مربوط به محصول جدید، گنجاندن آن در برنامه پیشبینی تولید به ایجاد یا تاسیس این واحد اقدام گردید.
این واحد هم اکنون به طور فعال در چهار بخش تحقیقات صنعتی، کشاورزی، مالی و بازرگانی و مهندس نیروی انسانی و آموزشی انجام وظیفه مینماید و طی ارتباط مستمر با دانشگاههای معتبر کشور جدیدترین اطلاعات را دریافت داشته و از اساتید مربوط در قالب مشاورین تحقیق مدد میگیرد.
1. افزایش ظرفیت خط رب گوجهفرنگی و بستهبندی اسپتیک:
با توجه به پتانسیل بالای منطقه در تولید گوجهفرنگی، سالانه بالغ بر 130000 تن، به طور متوسط بالغ بر 2000 تن گوجهفرنگی در روز میباشد. با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر جایگزینی ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به جای ارز حاصل از فروش نفت خام و همچنین در جهت تحقق سیاست توسعه صادراتی دولت محترم جمهوری اسلامی ایران، در نظر است نسبت به افزایش ظرفیت حدود 300 تن دیگر گوجهفرنگی در روز و با ارتقاء تکنولوژی بستهبندید رب گوجهفرنگی در بستههای اسپتیک، مطابق با نیازهای بازارهای بینالمللی، به طوری که رب گوجهفرنگی استرلیزاسیون کامل در کیسههای آلومینیومی بستهبندی و به اکثر نقاط جهان صادر گردد.
2. دو مداره نمودن اطاقهای سردخانه:
با توجه به تولید محصولات منجمد شده، سردخانه فعلی گنجایش ظرفیت محصولات تولید شده منجمد را نداشته و در این راستا تصمیم به دو مداره نموده 5 اتاق از سردخانه موجود با افزایش ظرفیت 1250 تن دیگر را داریم.
3. صنایع تبدیلی فرآوردههای آبزی:
با توجه به اهمیت موضوع توسعه صنایع مورد استفاده صنایع تبدیلی و قرار گرفتن این واحد در کنار دریای پربرکت خزر و پتانسیل بالای استان جهت پرورش آبزیان آب شیرین، واحد تحقیق و توسعه شرکت با انجام سلسله تحقیقات در زمینه عملآوری فرآوردههای آبزی اقدامات موثری را جهت تبدیل ماهی کیلکا و ماهیهای پرورشی آب گرم (فیتوفاک) و میگو انجام داده است که تولید آزمایشی آنها انجام شده و انشاءاله در آینده نزدیک بر تجهیز نمودن سالن تولید و نصب ماشینآلات مورد نیاز به تولید انبوه خواهیم رسید.
4. اجرای پروژه تصفیهخانه فاضلاب صنعتی:
پروژه احداث تصفیهخانه صنعتی شرکت، یکی از بزرگترین تصفیهخانههای موجود در کارخانجات استان میباشد. ظرفیت عملی تصفیهخانه بر اساس اطلاعاتی نظیر وضعیت پرسنلی و برنامه کار، ظرفیت تولید و تنوع آنها در کارخانه، برنامه زمانی تولیدات مختلف، منابع تامین آب مصرفی و میزان مصرف آب در فصول مختلف در بالاترین پیک کاری در حدود 2400 مترمکعب در شبانهروز درنظر گرفته شده و هدف از اجرای این پروژه و احداث تصفیهخانه، حفظ کیفیت پساب تصفیه شده خروجی در حد استاندارد و ضوابط موجود به منظور امکان استفاده مجدد از آن در آبیاری فضای سبز کارخانه و یا زمینهای زراعی اطراف، پستشوی مواد اولیه مصرفی (شستشوی اولیه)، شستشوی محوطه کارخانه و کف سالنها، شستشوی دستگاهها و سبدهای مورد استفاده و نهایتاً در صورت لزوم دفع آن به مسیر رودخانه فصلی مجاور شرکت میباشد.
| دسته بندی | صنایع غذایی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 2198 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 93 |
فهرست مطالب
پیشگفتار 1
مقدمه 2
اهمیت اقتصادی چربیها و روغنها در جهان و ایران 3
تاریخچه روغن نباتی در ایران 3
فصل اول
1 – 1 تاریخچه کارخانه کشت و صنعت شمال 5
1 –2 تولیدات اصلی و جانبی کارخانه کشت و صنعت 6
1 – 3 شرح تولیدات اصلی و جانبی 6
1 – 4 محصولات جانبی کارخانههای روغنکشی 7
1 – 5 ترکیبات شیمیایی چربیها در روغنها 8
1 – 6 مراحل تهیه روغنهای نباتی 8
1 – 7 علّت هیدروژناسیون 11
1 – 8 واکنش هیدروژناسیون کلی 11
1 – 9 جزئیات مراحل و دستگاهها 11
1 – 10 نقش گاز 13
1 – 11 تعریف کاتالیست 13
1 – 12 فاکتورهای مهم در هیدروژناسیون 14
13 – 1 عمل آوری هیدروژناسیون 18
1 – 14 انواع هیدروژنه کردن 19
الف) هیدروژنه کردن انتخابی 19
فصل دوم
2 – 1 تبدیل لوبیای سویا به روغن 21
2 – 2 ذخیره سازی 21
2 – 3 مراحل آماده سازی 25
2 – 4 استخراج 26
2 – 5 حلال گیری 28
2 – 6 صمغ گیری و جدا کردن لستین 28
2 – 8 موازنه مواد سویا برای استخراج با حلال 30
2 – 9 تبدیل فرآوردههای روغنی 30
2 – 10 تصفیه قلیایی 31
2 – 11 بی رنگ کردن 32
2 – 12 هیدروژناسیون 33
2 – 13 بی بو کردن 35
2 – 14 فرآوردههای روغنی سویا 39
2 – 15 کاربردهای پروتئینهای سویا: 39
2 – 15 حلالیت ایزوله ها 47
2 – 16 دناتوراسیون 48
2 – 17 ترکیب اسید آمینه 55
2 – 18 لوبیای سویای کامل 55
2 – 19 فرآوردههای پروتئینی لوبیای سویای فرآیند شده 56
2 – 20 دستگاه جداسازی 58
2 – 21 امولسیفیکاسیون 67
2 – 22 جذب چربی 69
2 – 23 جذب آب 70
2 – 24 بافت 73
2 – 24 تشکیل خمیر 80
2 – 25 تشکیل فیلم یا لایه نازک 80
2 – 26 کنترل رنگ 81
2 – 27 هوادهی 82
منابع 83
واحدهای روغن کشی بر اساس نزدیکی - ماده اولیه بخصوص تخم پنبه احداث میشوند که این مناطق بیشتر در استانهای مازندران، گیلان و خراسان میباشند. یکی از این واحدهای روغن کشی کشور کارخانه روغن کشی کشت و صنعت شمال واقع در استان مازندران، شهرستان ساری (در دوازده کیلومتر شهر ساری) میباشد.
این کارخانه در سه شیفت کار میکند و دارای سیستم بازیابی فاضلاب و تصفیه آب میباشد که پسابهای بازیابی شده جهت شروب نمودن زمینهای مزروعی کارخانه استفاده میشود.
این کارخانه روغن کشی دو واحدی میباشد که واحد شماره 1 آن نیز (کشت و صنعت شمال) تولید روغن و واحد شماره 2 آن (ام. ام) صابون پزی است.
به طوری که گفته شد محصول اصلی کارخانه کشت و صنعت شمال، روغن نباتی است که به دو صورت دان و جامد عرضه میگردد و در کنار این محصول اصلی، محصول فرعی، خلط صابون تولید شده نیز در واحد 2 به صابون تبدیل میشود. واحد تولید گاز اکسیژن و هیدروژن در داخل کارخانه وجود دارد که گاز هیدروژن تولید شده، جهت پروسس هیدروژناسیون صورت میگیرد و اکسیژن تولیدی در مخازن پر شده و جهت استفاده بخشهای خصوصی و دولتی به خارج از کارخانه برده میشود.
در ضمن طرح توسعه کارخانه نیز در دست اقدام است که تا حدودی اجرا گردیده، ولی هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته است. و لازم به تذکر است که مدیریت کارخانه تحت نظارت بانک صنعت و معدن میباشد و محصول تولیدی کارخانه با نام (( روغن غنچه )) به بازار عرضه میگردد.
روغنها و چربیها از زمانهای بسیار دور یکی از اجزا اصلی و مهم تشکیل دهنده غذای انسان بوده است. که یک گرم آن در حدود 2/9 کیلوکالری انرژی در بدن تولید میکند. همچنین غذای طبخ شده در روغن و چربی مزه و طعم مطلوبی را در بر خواهد داشت.
با تغییر ساختار اجتماعی در دورانی که ما در آن زندگی میکنیم، دگرگونی و چگونگی تولید مواد مورد نیاز جامعه به خصوص مواد غذایی امری اجتناب ناپذیر است در حال حاضر با توسعه کشت دانهها و میوههای روغنی فقط 15 % از نیاز چربی و روغن مصرفی مردم را میتوانیم تامین نمائیم. از این جهت باید میزان قابل ملاحظه ای روغن خام از خارج وارد کشور شود، لذا برای افزایش راندمان استخراج روغن از منابع روغن و تصفیه روغن نیاز به تکنولوژی جدید روغن میباشد.
در کشورهای صنعتی یک نفر در طول عمر خود در حدود 3 تن روغن و چربی مصرف میکند که بیش از نصف این مقدار به صورت روغن یا چربی غیر قابل رویت موجود در مواد غذایی مانند پنیر، سوسیس، کالباس، گوشت و نظیر اینها میباشد.
غذا مسئله مهمی است که نیاز انسانها را برطرف میکند. کار اساسی کشاورزان و کارخانههای صنایع غذایی این است که نیاز مواد غذایی انسانها را تامین کنند. با توجه به افزایش رشد جمعیت در جهان نیاز به مواد غذایی نیز افزایش مییابد و همزمان باید تقاضای مواد غذایی مورد نیاز مردم با امکانات و شرایط موجود تامین شود.
تا حدود سال 1330 از روغن حیوانی استفاده میکردیم و بعد از این تدریجاً با افزایش جمعیت و کمبود تولید روغن حیوانی افزایش قیمت باعث گردید که از روغن نباتی استفاده نمایند که از هلند و آمریکا وارد میکنند. از سال 1331 تا 1344 با شرایطی که در ایران انجام شده بود تجار و صنعتگران شروع به آوردن کارخانههای روغن نباتی نمودند تا در عرض 12 تا 13 سال کارخانه در ایران شروع به کار نمود و روغن نباتی جامد هم از خارج وارد میکردند و همه این کارخانهها از پنه دانه استفاده میکردند. در سال 1346 دولت ورود روغن نباتی جامد را غیر مجاز اعلام کرد و رقابتی بین کارخانهها به وجود آمد و سطح تولید بالا رفت و بعضیها شکست خوردند و بعضیها هم در کارشان موفق شدند. مثلاً یکی از کارخانههای روغن نباتی، پارس (قو) است که در سال 1339 تاسیس شد و تولید آن در روز 15 تا 20 تن بود و امروزه بیشتر از 600 تن در روز تولید میکند.
در حال حاضر در ایران در حدود 16 کارخانه روغن نباتی داریم بعضی از این کارخانهها در حدود 300 تن تولید دارند.
مثلاً: 1 – روغن نباتی پارس (قو، اطلس)
2 – روغن نباتی بهشهر (شاه پسند، بهار، مایع لادن)
3 – روغن نباتی ورامین
4 – فاز اصفهان
5 – شیراز (نرگس)
6 – روغن نباتی جهان
تا قبل از سال 1345 از پنبه دانه استفاده میکردند و بعد از آن از روسیه، بلغارستان، رومانی روغن نیمه تصفیه آفتابگردان وارد مینمودند و بعد از آن در نتیجه نیاز، روغن سویا از آمریکا جنوبی و ایالات متحده وارد نمودند به طوریکه الان نزدیک 100 % مواد خام از دانه سویا است و از آرژانتین و برزیل وارد مینمایند و بعد از آن شرکت سهامی توسعه کشت دانههای روغنی آمدند و کشاورزان را در کشت دانه سویا و آفتابگردان تشوق نمودند ولی با وجود اینها کفاف مصرف را نکرد و در این سالهای اخیر در حدود 6 تا 5/6 درصد روغن تولیدی ایران در داخل ایران تولید میشود و بقیه از خارج وارد میشود.( در سال 1362)
در سال 1355 همزمان با اجرای طرح و نصب ماشین آلات، به سبب بازده کم مالی طرح اولیه، موضوع توسعه ظرفیت واحد به منظور بهره گیری بیشتر از هزینههای ثابت طرح و افزایش سود آوری آن مورد مطالعه قرار گرفت و سپس برای تهیه طرح تکمیلی جهت افزایش ظرفیت تولید روزانه تا میزان 250 تن روغن نباتی و متعاقب آن سفارش و نصب ماشین آلات مربوطه اقدام گردید. این طرح علاوه بر توسعه واحد تصفیه روغن، توسعه واحد روغن کشی را نیز از طریق احداث خطوط روغن کشی دانه سویا و آفتابگردان (علاوه بر پنبه دانه) در بر میگرفت که به واسطه برخی نارساییها و محدودیتهای ارزی با تدارک تعدادی از ماشین آلات در نیمه راه باقی مانده است.
واحد شماره 2 در داخل شهر ساری قرار داشته و دارای قدمتی بیش از 47 سال میباشد. این واحد در ابعاد کوچکی شامل قسمتهای پنبه پاک کنی، روغن کشی پنبه دانه، تصفیه روغن خام و صابون سازی بوده است، که در حال حاضر به سبب فرسودگی بیش از حد ماشین آلات قسمتهای پنبه - پاک کنی صابون سازی و تصفیه با ظرفیتهای کمتر قابل بهره گیری بوده و قسمت روغن کشی به طور کلی از زنجیره تولید خارج گردیده است. واحد شماره 2 به علت قرار گرفتن در داخل شهر ساری از طرف سازمان حفظ محیط زیست منطقه ملزم به انتقال و تعطیل در محل فعلی میباشد. پساب صنعتی آلوده بوی نامطبوع حاصل از خلط صابون، پرزهای معلق پنبه و سایر آلودگیهای ناشی از احتراق دیگهای بخار در هوای محیط از یکسو، و روشهای قدیمی و غیر اقتصادی تولید روغن و صابون از سوی دیگر از عوامل تشدید کننده مساله میباشد.
پروانه تولید، دانش فنی و برخی ماشین آلات و تجهیزات قابل استفاده این واحد به عنوان موارد قابل بهرهگیری در طرح جامع شرکت (توسعه واحد یک) مد نظر قرار گرفته اند.
تولیدات کارخانجات کشت و صنعت شمال را میتوان به دو گروه محصولات اصلی و محصولات جانبی (by–product) تقسیم بندی نمود. پنبه محلوج، روغن نباتی جامد و صابون رختشوئی محصولات اصلی ولینترجین، زیرجین، لینترهای 1 و 2، پوسته و کنجاله، محصولات جانبی واحد2 را تشکیل میدهند، در واحد یک نیز روغن نباتی، به عنوان محصول اصلی و لینترهای 2 و 1، پوسته، کنجاله، خلط صابون، گلیسیرین و اسیدهای چرب و اکسیژن به عنوان محصولات جانبی، تولید میشود. ضمناً در واحد یک، قوطیهای حلبی مورد نیاز جهت بسته بندی روغنهای نباتی نیز در ظرفیتهای مختلف (2، 4، 10 پوند و 17 کیلو) تولید میگردد. در این بخش شرح مشخصات، استانداردها و موارد مصرف تولیدات کارخانجات ارائه گردیده است.
الف – پنبه محلوج:
عبارت است از الیاف طبیعی گیاه پنبه که از جدا سازی وش[1] به پنبه محلوج بدست میآید. مقدار پنبه بدست آمده صرف نظر از درجه بندی آن 33 درصد وزن وش را تشکیل میدهد.
ب – روغن نباتی:
عبارت است از روغن خوراکی بدست آمده از دانههای روغنی از قبیل دانه پنبه، سویا، آفتابگردان، زیتون، ذرت، بادام زمینی، خرما، انگور، گوجه فرنگی، نارگیل و ….. که به دو صورت جامد (هیدروژنه) و مایع (اشباع شده) مورد عرضه و مصرف قرار میگیرد. مقدار روغن موجود در دانه هائی نظیر پنبه دانه 17 تا 23 درصد، سویا 14 تا 23 درصد، آفتابگردان 28 تا 35 درصد و خرما 50 تا 70 درصد وزنی را تشکیل میدهد که البته جدا سازی تمامی مقادیر مذکور میسر (یا اقتصادی) نبوده و برای مثال حدود 16 درصد روغن پنبه دانه در روشهای معمول جداسازی (OR SOLVENI MILLING EXTRACTION) قابل استحصال میباشد.
ج – صابون رختشوئی:
ماده پاک کننده ای است (قدیمی ترین ماده شوینده شناخته شده) که از نمک حاصل از ترکیب اسیدهای چرب با مواد قلیائی نظیر سود بدست میآید.
اسیدهای چرب مورد استفاده در صابون سازی میتواند از خلط صابون (TRIGLYCERIDE) حاصل از تصفیه روغن خام نیز بدست آید.
با افزایش توسعه تکنولوژی روغن در جهان، تاثیر چندانی در مصرف روغن کشورمان نداشته است. اما در ایران الگوی مصرف چربیها وروغنها در 30 سال گذشته تغییر کرده است چربیهای هیدروژنه 76 %، کره 14% و روغن مایه 10 %.
پس از مرحله روغن کشی از دانههای روغنی محصول باقیمانده کنجاله نامیده میشود که یکی از مهمترین مواد تامین کننده، تغذیه دام و طیور به شمار میآید. با توجه به کمبود شدید خوراک دام در ایران که باید در هر سال بیش از 500 هزار تن انواع علوفه از خارج وارد کشور شود، اهمیت کنجاله بیشتر احساس میگردد. بهترین نوع کنجاله برای نام کنجاله، سویا میباشد. زیرا حاوی 50 % پروتئین است. کنجاله آفتابگردان نیز از کیفیت خوبی برخوردار است.
ساختار شیمیایی چربیها تری اسیل گلیسیرید میباشد که سه مولکول اسید چرب با یک مولکول گلیسرول (الکل سه ظرفیتی) طی واکنش استری شدن ترکیب شده باشد.
H H O
H – C – OH H – C – O – C – R
H – C – OH + 3RCOOH H – C – O – C – R + 3H2O
H – C – OH H – C – O – C – R
H H O
تفاوت چربیها و روغنها بستگی به ترکیب نوع اسید چرب تشکیل دهنده ساختار تری اسیل گلیسیرید دارد. اصطلاح چربی برای موادی است که در دمای معمولی جامد هستند و روغنها که به طبع در دمای معمولی مایع هستند. اگر سه اسید چرب یکسان باشند محصول تری گلیسیرید ساده است و اگر سه تا مختلف باشند، تری گلیسیرید مخلوط نام دارد. اسیدهای چرب که در طبیعت وجود دارند دارای اتم زوج به استثنای ایزو و الریک اسید میباشند.
ب) پالایش
ج) بی رنگ کردن
د) هیدروژناسیون
1 – استخراج:
استخراج به دو طریقه انجام میشود.
الف: فشردن مکانیکی که عبارتند از پاره کردن سلولهای نباتی محتوی چربی که معمولاً به وسیله گرما و سپس فشردن آن زیر فشار قوی است.
ب: استخراج با حلال که مستلزم غوطه ور ساختن دانههای روغنی در داخل مایعی است که میتواند یک مشتق نفتی، یا یک مایع غیر قابل استعمال، معمولاً هیدروکربن کلردار بوده و چربی استخراج شده را جمع آوری مینمایند.
2 – پالایش:
روغن نباتی خام بدست آمده از روش فشردن مکانیکی یا استخراج با حلال خالص نبوده بلکه با مواد همراه است. برای جدا نمودن این ناخالصها باید آنرا پالایش نمود.
مراحل پالایش روغن خام
ب: جدا کردن روغن
ج: شستشوی روغن تصفیه شده
3 – بی رنگ کردن: (post Biea chihg)
در اغلب عملیات تکنولوژیکی حذف رنگ از روغنها و چربیهای بدون توجه به منبع و منشا آنها مطلوب تشخیص داده شده است در عملیات بی رنگ کردن چربیها از خواص ویژه خاک رس استفاده میشود.
روغن فیلتر شده، جهت نیکل گیری و رنگبری به خود، به قسمت بیرنگ مرحله دوم برده میشود. در این مرحله 15 kg خاک سنگین (رنگبر، توسنیل) به همراه 10 kg خاک سبک (پرلیت) به همراه 2.5 kg اسید سیتریک با روغن مخلوط شده (توسط آب گرم) و به کمپرسور میروند. این عمل تحت خلاء انجام میشود و به این وسیله مواد زائد داخل روغن نیز جدا میشود. وجود اسید سیتریک باعث ایجاد کمپلکسی از اسید و نیکل در داخل تانک شده و در مرحله بعدی توسط فیلتراسیون، کمپلکس فوق جدا میشود و هدف اصلی این مرحله نیز نیکل گیری میباشد.
4 – هیدروژناسیون: (HYDROGENATION)
روغنهای مایع که به مقدار فراوان به بازارهای جهان عرضه میشوند برای مصرف مستقیم نامناسبند و قابلیت نگهداری آنها نیز با اقتصاد جدید که وجود مقداری ذخیره را ضروری میداند مطابقت نمی کند.
اولین بار شخصی بنام نورسن در سال 1903 میلادی هیدروژناسیون روغنهای سبزیجات را کشف کرد و فرآیندهای اصلی شیمیایی در صنعت چربی و روغن توسعه پیدا کرده است. صنعت دانه روغنی از توانایی هیدروژنه شدن محصولات فرعی روغن تولید شده به وسیله استخراج دانه نتیجه میشود. بنابراین قسمتهایی از دانه که پروتئین کمی دارند برای تغذیه حیوانات استفاده میشود. رشد کامل صنعت سویا با رشد هیدروژناسیون روغنهای خوراکی به طور هماهنگ پیش میروند. در سال 1775 در ایالت متحده حدود 3/7 میلیون پوند روغن هیدروژنه شدند. اگر ماکاتالیست مورد استفاده را در حدود 02 , 0 % نیکل تخمین بزنیم پس 5/1 میلیون پوند نیکل مورد احتیاج است. همچنین اگر ما اندیس یدی را از 125 تا 90 حدس بزنیم، میانگین کاهش اندیس یدی 35 است پس 6/3 میلیون فوت مکعب هیدروژن مورد احتیاج است. بنابراین یک قسمت مهمی از صنعت ما را تشکیل میدهد.
دو دلیل برای جامد کردن روغن موجود است:
الف: تعداد پیوندهای دوگانه را کاهش میدهد، فرصت برای اکسیداسیون را کم میکند، پایداری طعم و بو افزایش مییابد.
ب: خواص فیزیکی را تغییر میدهد، بنابراین محصولات دارای بهره بیشتری میباشند محصولاتی مانند مارگارین، (shortinting) چربیهای پوشش دار، چربیهای سرخ شده همه نتیجه هیدروژناسیون روغنها میباشند. همچنین محصولات غیر خوراکی بیشماری مانند الکل ها، آمینها، اکسیدها و غیره به وسیله هیدروژناسیون چربیها یا اسیدها ساخته میشوند، که این محصولات به وسیله محدود کردن صنعت چربی خوراکی گزارش شده است.
1 – انتشار عوامل شرکت کننده به سطح کاتالیست
2 – جذب
3 – واکنش سطحی
4 – دفع
5 – انتشار محصولات از سطح کاتالیست
درجه هیدروژناسیون به عدد بستگی دارد و کاهش یک مولکول ید روغن معادل Ib 5.07 هیدروژن میباشد به ازاء 1000 I B روغن پنبه دانه ((نوع دانه در اینجا مؤثر است)).
کنورتور:
نمای کلی از کنورتور:
1 – ولو خروجی آب
2- ولو ورودی بخار
3- ولو ورودی آب
در کنورتور هیدروژناسیون انجام میشود. موادی مانند نیکل با کمک کاتالیزور را هم میتوان در منبعی جداگانه حل کرده و سپس وارد کنورتور کرد. که این مواد یا به صورت پودر وارد میشوند یا پولک.
قبل از نیکل زدن رفراکت خوانده میشود. هرچه رفراکت بالاتر باشد در نتیجه نقطه ذوب بالاتر و هیدروژناسیون بهتر و بیشتر صورت گرفته است. نقطه ذوب باید مناسب با دمای بدن باشد (حدود 36-38C) البته تنظیم نقطه ذوب به فصل سال هم وابسته است.
سپس سیستم خلاء قطع شده و شروع به تزریق گاز هیدروژن میکنیم. این گاز با فشار از گاز پلنت میآید. در هنگام گاز خوردن دما تا حدود 200C بالا میرود زمان گاز خوری حدود 1-1.10haur است. وپس از اندازه گیری اندیس ید عدد رفراکت و نقطه ذوب نمونه در آزمایشگاه، گازدهی متوقف میشود. پس از عمل هیدروژناسیون باید نیکلها مجدداً گرفته شود. پس از گازدهی سیستم باید سرد گردد. از همان کوئل به طور معکوس (از پایین) آب وارد میشود و جریان پیدا میکند و از قسمت بالا خارج میشود و در دما در 100C ثابت میشود. یکبار دیگر خلاء گیری میشود، تا گازهای مسموم موجود گرفته شود، سپس خلاء شکسته میشود.
بهترین شرایط در این مرحله این است که فشار کنورتور 2.5 باشد. و زمان گاز خروجی طولانی نباشد. اگر فشار کنورتور بالا باشد، عمل گاز خروجی به خوبی صورت نمی گیرد. همین طور اگر زمان گاز خروجی طولانی باشد در اینجا اندیس ید تغییر میکند.
اگر روغن در خط خنثی نشده باشد و حالت صابونی یا موم داشته باشد، یا کاتالیستها به خوبی عمل نکرده باشد. (رطوبت یا آب خورده باشند) باعث بالا رفتن فشار کنورتوری شوند یا اینکه بیشتر از ظرفیت کنورتور وارد شده باشد.
گاز هیدروژن ابتدا در روغن حل شده که تماس بین روغن حل شده در هیدروژن و کاتالیست به وجود میآید و واکنش صورت میگیرد در اینجا مسئله حلالیت هیدروژن دارای اهمیت است که این حلالیت با افزایش درجه حرارت و فشار بالا میرود و سیستم باید بتواند درجه حرارت و فشار بالا را تحمل کند.
| دسته بندی | صنایع غذایی |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 210 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 54 |
فهرست مطالب
3-1-تاریخچه و معرفی کارخانه ی آرد زاودی 1
3-2-غلات: 1
3-2-1-گندم: 1
3-2-2-مشخصات فیزیکی دانه گندم 2
3-2-3-عوامل موثر در کیفیت گندم 3
3-2-3-1-عوامل فیزیکی موثر در کیفیت گندم 3
3-2-3-2-عوامل شیمیایی موثر در کیفیت گندم: 4
3-2-4-ترکیبات گندم 4
3-2-5-نگهداری گندم: 7
3-2-6-کیفیت گندم های ایران: 8
3-3-تکنولوژی آسیاب گندم 8
3-3-2-فن آوری آسیاب کردن گندم و مراحل تولید آرد: 9
3-3-2-1-تمیز کردن گندم: 9
3-3-2-2-مشروط کردن گندم : 12
3-3-2-2-1-روش های مشروط کردن 13
3-3-2-3-مراحل مختل فرآیند آسیاب کردن 15
3-3-2-3-1-سیستم آسیاب های غلطکی 15
3-3-2-4-نگهداری آرد گندم 19
3-4-آرد گندم 20
3-4-1-مواد افزودنی به آرد 20
3-4-2-استفاده از روشهای فیزیکی برای اصلاح آرد 22
3-4-3-عوامل موثر در کیفیت آرد 23
3-5-تاسیسات و تجهیزات کارخانه آرد 26
3-5-1-طراحی کارخانه آرد 26
3-5-2-انبار کارخانه: 30
3-5-2-1-تعریف انبار و نقش آن 30
3-5-2-2-انواع انبار: 30
3-5-2-3-انبار گندم: 30
3-5-2-4-انبار آرد: 33
3-7-نتیجه گیری 39
3-8-جداول: 40
3-9- منابع و ماخذ 42
کارخانه آرد زاودی در سال 1369 تاسیس شده است بخش اعظم فعالیت این کارخانه مربوط به تولید آرد می باشد که با استفاده از دستگاههای پیشرفته تبدیل گندم به آرد صورت می گیرد . محصولات تولیدی این کارخانه شامل آرد و سبوس می باشد.
شایان ذکر است کارخانه آرد زاودی در شهرستان بندر ترکمن خیابان جمهوری اسلامی ابتدای خیابان نامی واقع شده است.
غلات شامل گندم ،جو، ذرت، برنج ارزان، سویا ، جاودار، یولاف، سور گوم می باشد قسمت اعظم غلات تولید شده برای تامین غذای انسان مصرف می شود و مابقی به مصرف خوراک دام می رسد. مصرف صنعتی غلات در مقایسه با مصرف تغذیه أی آن به مراتب کمتر است. مقدار مصرف غلات در هر منطقه أی متفاوت می باشد که مصرف غلات به عادات غذایی مردم و بخصوص به درآمد سرانه بستگی دارد یعنی هر چه قدر درآمد سرانه (وضعیت مالی) بالاتر باشد مصرف غلات کمتر می گردد. طبق هرم انرژی وزارت بهداشت و کشاورزی آمریکا 40 درصد انرژی دریافتی بدن از نان و فرآورده های غلات، محصولات خمیری (مانند ماکارونی) و برنج تامین می شود. غلات و (کربو هیدرات ها) در رژیم غذایی انسان نقش بسزایی دارند. (یک گرم کربو هیدرات چهار کیلو کالری انرژی تولید می کند.) قسمت اعظم تولید غله مربوط به گندم است که از آن آرد برای تولید نان و فرآورده های دیگر حاصل می شود.
گندم جزء گیاهان گلدار زیر شاخه نهان دانه گان، در رده گیاهان تک لپه ای، در را سته گلومی فلورا در تیره یا فامیل GRAMMINEGE یا POACEAE و جنس TRITICUM است . از بین 3000 گونه ی شناخته شده گندم سه گونه در تجارت بین المللی دارای اهمیت بیشتری می باشد که هر سه از جنس تریتیکوم هستند و عبارتند از: تریتیگوم و وگلارمهم ترین گندم مورد استفاده آسیاب داران برای تولید آرد مناسب جهت تولید نان است. تریتیکوم دیو روم[1] مناسب ترین گونه گندم برای تولید ماکارونی است. تریتیکوم ، کمپکتوم دارای پروتئین کمتری بوده و در فرآورده های قنادی و بیسکویت به کار می رود.
دانه گندم بطور مشخص از سه قسمت آندو پسرم، پوسته و جوانه تشکیل شده است
1-آندوپسرم:
83 درصد وزن دانه را تشکیل می دهد و قسمت عمده آن نشاسته است ، بعلاوه حدود 75 درصد از پروتئین دانه هم در همین قسمت قرار گرفته، مقدار مواد معدنی آن کم و حدود 3/0 تا 4/0% است در دانه گندم هر چه به مرکز دانه نزدیک شویم میزان پروتئین کم تر می شود اما کیفیت پروتئین و گلتون آرد حاصل از این قسمت بیشتر است و در مواردی که آرد قسمت های مرکزی دانه تحت عنوان آرد قنادی یانول جدا شود. کیفیت آرد باقیمانده کم می شود.
2-پوسته خارجی:
در حدود 5/14% وزن دانه را تشکیل داده که منبعی از مواد معدنی و رنگدانه است گزانتوفیل (کارتنوئیدها) عامل رنگ در گندم (رنگ زرد غلات) می باشد. پوسته خارجی از چند لایه متمایز تشکیل شده که مهمترین آن لایه آلرون بوده دارای پروتئین اما بدون گلوتن، چربی، مواد ازته است وجود لایه آلرون درآرد از کیفیت، نانوایی و ارزش غذایی محصول حاصل از آرد می کاهد همچنین اسید فتیک این لایه مانع جذب کلسیم، آهن و روی می شود در نتیجه این لایه را بایستی در مرحله آسیاب ازآردحذف کرد.قابل ذکراست که درآردهای بادرصداستخراج بالا (حدود 97%)دیگرامکان حذف لایه آلرون نیست که که اسید فتیک این آردها را از طریق فرآیند تخمیر و اثر آنزیم فیتاز حذف می کنند.
3-جوانه:
حدود 5/2% از وزن دانه را به اختصاص می دهد و دارای اسیدهای چرب غیر اشباع و فعالیت آنزیمی شدید است . پروتئین موجود در جوانه از لحاظ کیفی نامطلوب است و در کیفیت نانوایی آرد اثرات نامطلوب دارد. از طرف دیگر وجود جوانه در آرد موجب سرعت فساد فرآورده نهایی و کاهش زمان قابلیت نگهداری آن می شود.
بنابراین لازم است هنگام آرد سازی آنرا از آرد حذف نمود.
وزن حجمی یا وزن واحد حجم:
از روی وزن واحد حجم می توان میزان بازدهی آرد گندم را تخمین زد . به علاوه برای درجه بندی گندم از این فاکتور استفاده می گردد در این عامل اندازه دانه تاثیر زیادی ندارد و برعکس یکنواختی شکل دانه و دانسیته تاثیر بیشتری دارند.
سختی دانه:
آرد مناسب برای تولید نان بیشتر از گندم سخت تهیه می شود زیرا دارای مقدار پروتئین بیشتری است و گلوتن آن مرغوب تر است همچنین گندم سخت آردی بدست می آید که دارای حالت ریز و دانه أی می باشد که برای تولید نان مناسب است .
در صورتی که در گندم های نرم آرد نرم بدست می آید که برای تولید بیسکویت و کیک مناسب است. بنابراین سختی دانه گندم معیار خوبی برای تعیین کاربرد آرد حاصل از آن است
دانه های آسیب دیده:
مهمترین آسیب دیدگی دانه گندم، جوانه زدن دانه است که در نتیجه ی آن مقدار آرد حاصل از آن کاهش یافته و برعکس مقدار آنزیم آلفا آمیلاز افزایش یافته و موجب چسبندگی خمیر می شود. همچنین مقدار جذب آرد حاصل کم شده و در نتیجه بازدهی محصول حاصل از آرد هم کاهش می یابد.
همچنین از عوامل فیزیکی موثر دیگر در کیفییت گندم می توان فاکتورهای زجاجیت، رنگ، ناخالصی ها ، BESATZ و GUALITY ,MILLING را نام برد.
رطوبت: مقدار رطوبت گندم یکی از مهم ترین عوامل موثر در کیفیت آن است.
در نقاط مربوط رطوبت گندم حدود 14% و در نقاط خشک حدود 8% است . اگر رطوبت گندم 14% باشد مقدار بیشتری آب مورد معامله قرار می گیرد و اگر مقدار رطوبت کمتر باشد زمان قابلیت نگهداری محصول افزایش می یابد.
عوامل شیمیایی موثر دیگر در کیفیت گندم عبارتند از: مقدار و کیفیت پروتئین ،فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز، اسیدیته چربی، فیبر خام و خاکستر
1-کربوهیدرات ها
مهمترین و بیشترین ترکیب گندم و غلات کربو هیدرات میباشد کربوهیدرات ها عبارتند از:
نشاسته:
نشاسته نوعی پلی ساکارید است و از دو قسمت آمیلوز و آمیلوبکتین تشکیل شده است میزان نشاسته در دانه غلات بستگی به عواملی مانند شرایط جدی، درصد استخراج و عوامل نژادی دارد. نشاسته گندم حدود یک سوم وزن خود آب جذب می کند.
گلوکز
میزان این قند در مراحل مختلف رشد تغییر می کند. با کاهش بازدهی آرد و یا افزایش پوست گیری و خارج نمودن لایه های بیرونی درصد گلوکز کاهش می یابد.
فروکتوز: همانند گلوکز مقدار آن در مراحل مختلف رشد دانه غلات نوسان دارد.
ساکارز:
در دانه گندم 88% درصد در ماده خشک است میزان ساکارز در پوسته گندم در حدود 4 درصد و در آندوسپرم 4/0 درصد می باشد حال آن که در جوانه گندم نوسانی بین 15-5 درصد دارد با جوانه زدن دانه مقدار این قند در دانه کامل گندم افزایش و به 2-1 درصد و یا بیشتر می رسد.
مالتوز:
مقدار اپتیمم مالتوز در گندم در حدود 2-5/1 درصد می باشد. جهت جبران کمبود مالتوز در آرد میتوان از آرد مالت استفاده نمود. همچنین اگر مقدار مالتوز در گندم بیش از 5/2 درصد باشد آرد حاصل جهت صنایع پخت مناسب نمی باشد.
2-پروتئین (گلوتن)
|
|
گلوتن که پروتئین عمده ی گندم است از دو قسمت گلوتنین و گلیادین تشکیل شده است. گلوتن مسئول جذب آب بوده و همچنین در حفظ گاز و ایجاد حجم و بافت تاثیر گذار است.
3-چربی ها:
مقدار چربی موجود در جوانه گندم 11-6% است که 84% آن غیر اشباع است مقدار چربی پوسته و آندوسپرم به ترتیب 6-3% و 8/0 تا 5/1% و در مجموع دانه حدود 2% می باشد. در اثر آسیب های دانه و فساد مقدار اسیدهای چرب آزاد افزایش یافته و منجر به ایجاد بوی نامطبوع می گردد. به همین جهت بهتر است حین آسیاب کردن چربی از آرد جدا شود.
4-پنتوزان ها:
پنتوزان ها حدود 75% دیواره سلولهای آندوسپرم گندم را تشکیل می دهد. پنتوازن ها جزء مواد فیبری بوده و موجب افزایش ظرفیت جذب و نگهداری آب و در نتیجه تاخیر در بیاتی نان می شود همچنین با افزایش درصد استخراج آرد مقدار پنتوزان آرد افزایش یافته و در نتیجه ی آن مقدار جذب آب آرد افزایش می یابد.
5-آنزیم ها
مهم ترین آنزیم های گندم و آرد آنزیم های آمیلو لیتیک آلفا و بتا آمیلاز هستند که مجموع آن ها را دیاستاز نامند و بیشتر در جوانه وجود دارند.
6-مواد معدنی گندم:
مواد معدنی موجود در آرد گندم از عناصر کلسیم، پتاسیم، فسفر، گوگرد، آهن ،روی، مس ، ید و غیره تشکیل شده است.
7-رطوبت (آب):
حد مطلوب آرد 14-13% می باشد که اگر رطوبت آرد یا گندم بیشتر از 13% باشد باعث فساد میکروبی و آنزیمی می شود و اگر رطوبت گندم کمتر از 8% باشد باعث خرد شدن دانه در حین آسیاب کردن می شود.
نگهداری گندم از زمان برداشت تا شروع فرآیند باید به نحوی انجام گیرد که ویژگی های مطلوب دانه حفظ شود. و از آسیب دیدگی دانه جلوگیری به عمل آید. مهم ترین عواملی که در طول زمان نگهداری گندم می توانند به آن آسیب برسانند عبارتند از: آلودگی به آفات انباری ، میکروارگانسیم ها ، حیوانات موذی، بالا رفتن دمای محل نگهداری (خود گرمایی) جوانه زدن دانه
برای نگهداری گندم از روش های متفاوتی از جمله روش سنتی و جدید و صنعتی استفاده می نمایند. در روش سنتی پس از برداشت گندم آنرا در صورت لزوم خشک کرده و در ظروف کوچک چوبی، سفالی یا مخازن سیمانی غیر قابل نفوذ به هوا نگهداری می کنند . روش سنتی دیگر استفاده از مخازن زیر زمینی و روی زمین است که به صورت نیمه مخروطی شکل بوده و جدار داخلی این مخازن با عایق پوشانده شده است . علاوه بر روش های گفته شده گندم را میتوان در انبارهای ساده و یا سیلوهای پیشرفته به نحو مطلوبی نگهداری کرد مشروط بر اینکه پیش از ورود گندم به این انبارها میزان رطوبت و دمای آن به دقت تعیین و کنترل شود زیرا هر قدر مقدار رطوبت گندم بیشتر باشد قابلیت نگهداری آن در انبارهای ساده کوتاه تر است. همچنین طی نگهداری گندم در انبارها و سیلوها لازم است از آلودگی و فساد آن ها توسط آفات انباری جلوگیری شود همچنین پس از انبار کردن گندم بایستی از عدم آلودگی آن به وسیله آفات انباری اطمینان حاصل کرده و در صورت آلودکی آنرا آفت زدایی نمود. برای این منظور روش های مختلفی وجود دارد که آن ها را به سه دسته ی روش های فیزیکی ، روش های شیمیایی، و روش های بیولوژیکی تقسیم بندی می کنند.
در سال زراعی 80-1379 حدود 70 درصد اراضی کل کشور به کشت غلات اختصاص داشته است کیفیت گندم های تولید داخل در مناطق مختلف ایران به دلیل وسعت و گستردگی کشور بسیار متنوع می باشد.
استان هایی چون مازندران ، گلستان ، خوزستان بدلیل داشتن شرایط خاص آب و هوایی و زمین مناسب دارای گندم هایی با کیفیت مناسب می باشد. گندم های ایران را می توان در سه گروه گندم های نرم، گندم های سفید سفت تا سخت و گندم های دیو روم طبقه بندی کرد.
با توجه به بررسی های انجام شده توسط پژوهشکده غله و نان و مراکز تحقیقاتی کشور میتوان نتیجه گرفت که حدود 35-30 درصد گندم های تولیدی داخل کشور از کیفیت خوب، حدود 22 درصد از کیفیت متوسط و حدود 48-43 درصد گندم های مورد بررسی از کیفیت صنعتی برخوردار می باشند.
در آخر باید به این نکته اشاره کرد که مصرف سرانه نان در ایران 144-139 کیلوگرم می باشد که در اروپا این مقدار کمتر یعنی KG 67 است.
آسیاب کردن یک عمل فیزیکی است که به منظور جدا کردن پوسته و جوانه از آندوسپرم و تبدیل آندوسپرم به ذرات ریز با اندازه و حتی ترکیب شیمیایی معین آرد انجام می گیرد
3-3-1-تاریخچه مختصر آسیاب کردن گندم
در قدیم برای خرد کردن گندم از هاون های سنگی یا فلزی استفاده می شد در حوالی قرن دوم پیش از میلاد رومی ها از آسیاب های دستی که از دو قطعه سنگ با سطح زبر یکی ثابت و دیگری متحرک درست شده بود استفاده می کردند. به تدریج برای نیروی لازم جهت چرخاندن سنگ آسیاب از نیروی باد و یا آب بهره برداری گردید و آسیاب های بادی و آبی متداول شد این سیستم ها با کشف موتور تبدیل به آسیاب های معمولی گردید و کم کم به صورت امروزی تکمیل گردیدند.
در کشور ما هنوز هم برای تولید آرد از آسیاب های چکشی استفاده می شود که کیفیت آرد حاصل از این روش برای بسیاری از فرآورده های آن مطلوب نیست و به همین جهت در بیشتر موارد از آسیاب های غلطکی برای تولید انواع آرد استفاده می شود.
1-جدا کردن ناخالصی ها:
ناخالصی های موجود در گندم شامل بذر علف های هرز ، موادی که منشا حیوانی دارندمانند فضولات ، مواد معدنی و گل و لای و گرد و خاک و قطعات فلزی و سایر ناخالصی ها مانند پارچه، کاغذ و غیره میباشند . ناخالصی های بالا همراه با دانه های آسیب دیده ، دانه های لاغر و چروکیده و شکسته را به طور کلی SCREENINgs نامند.
ناخالصی های گندم، پیش از آسیاب کردن آن باید جدا شوند که این کار با توجه به وزن مخصوص دانه گندم و شکل ظاهری آن و همچنین ویژگی های ناخالصی ها امکان پذیر است.
2-شستشوی گندم
در موارد آلودگی گندم لازم است آنرا شستشو نمود. برای شستشوی گندم آنرا در آب غوطه ور می سازند، برای این منظور مقداری در حدود 10 لیتر آب به ازای هر کیلو گرم گندم لازم است و پس از این عمل گندم به دستگاه سانتریفوژ مخصوص به نام WHIZZER می رود و مقداری از آب اضافی آن حذف می شود در طی این عمل رطوبت گندم حدود 3% افزایش می یابد. بنابراین شستشوی گندم پش از آسیاب کردن بویژه برای گندم های خشک مناسب است زیرا بدین ترتیب عمل مشروط کردن بعدی آن ها با سهولت بیشتری انجام خواهد گرفت. در طی این عمل بایستی توجه کرد که آب و گندم آلودگی نداشته باشند.
3-DRY SCOURING
در مواردی که دانه ها تمیز باشند برای جدا کردن برخی از ناخالصی ها چسبیده به دانه از این روش استفاده می گردد. در این روش گرد و خاک سطحی و بال حشرات و سایر مواد سبک توسط جریان هوا با شدت های متفاوت به خارج پرتاب می شود و اساس عمل بر این است که مواد سبک تر از گندم از این راه جدا می شوند.
4-الک جدا کنند ه
ناخالصی های کوچکتر و یا بزرگ تر از گندم را به وسیله الک های مخصوص جدا می کنند. الک ها به همدیگر متصل بوده و به طور افقی حرکت می کنند و ابعاد سوراخ های الک بر اساس اندازه و قطر دانه های گندم تعیین شده است در این روش دانه های گندم خارج از استاندارد و دانه های بزرگتر و یا کوچکتر از حد معمول هم همراه ناخالصی ها جدا می شوند.
5-DISc AND TRIEUR CYLINDER :
ناخالصی های بلندتر یا کوهتاتر از دانه گندم که دارای قطر مساوی با آن باشند را می توان به وسیله دیسک های دندانه دار و استوانه أی TRIEUR جدا نمود.
6-جدا کردن بذر علف های هرز SEED SEPARATOR
برای جدا کردن ذراتی که دارای شکل متفاوتی نسبت به گندم هستند می توان با معلق کردن محصول در استوانه مارپیچی بلند آن ها را جدا کرد.
ذرات کروی در این دستگاه سرعت بیشتری نسبت به ذرات بیضوی و اشکال دیگر دارند و در آخر مسیر می توان آن ها را به طور جداگانه جمع آوری نموده و در قسمت دیگر محصول خالص را بدست آورد.
7-آسپیراتور
سقوط یک ذره در هوای آرام بستگی به وزن مخصوص آن دارد. بنابراین ذرات کروی شکل یا مکعب در مقایسه با ذرات مسطح و پهن سرعت بیشتری دارند.
در عمل به جای معلق کردن ذرات در هوای ساکن، آن ها را در برابر هوایی با جریان معینی به حالت تعلیق در می آروند که ذراتی که دارای وزن مخصوص زیادی هستند به پایین می افتد و آن هایی که دارای وزن مخصوص کمی هستند به خارج پرتاب می شوند. با استفاده از این اصل ذرات کاه، ساقه، گرد و غبار، دانه های کوچک و بذر علف های هرز و غیره از محصول جدا می شوند
8-پوست گیری: عمل پوست گیری در دستگاهی که از یک استوانه افقی یا عمودی تشکیل شده انجام می گیرد دانه گندم پس از ورود به این دستگاه به وسیله پره های متحرک داخل استوانه به شدت به شبکه فلزی استوانه برخورد کرده و پوست و غبار از آن جدا می شود و گندم تمیز شده از داخل استوانه خارج می شود.