دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 26 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 24 |
فهرست مندرجات
عناوین صفحه
ترویج و آموزش کشاورزی 4
رابطه ترویج با تحقیق 6
رابطه تحقیق با آموزش 7
کمک مروج از طریق ارتباط با محقق 8
روشها و وسایل کمک آموزشی 9
نکات ایمنی هنگام سمپاشی 10
عوامل مؤثر در کاهش بازدهی کود و زراعت و باغبانی 11
هورمون Pix و کاربرد در پنبه 11
ارزش مبادله یک کیلو پنبه محلوج با سایر محصولات 12
کرم قوزه پنبه 12
کنه پنبه 13
رقم ساحل 14
بیماری بلاست برنج 15
سوختگی غلاف برنج 16
خسارت موشها به برنج 17
خسارت پرندگان به برنج 17
سیاهک دروغی برنج 18
پوسیدگی غلاف برنج 18
پوسیدگی ساقه برنج 19
پروانه کرم ساقه خوار برنج 19
اختلاف بین برنج و سوروف 20
پوسیدگی طوقه برنج 20
منابع و مأخذ 22
ترویج و آموزش کشاورزی
بطورکلی فعالیتهای ترویجی را که در غالب کشورهای جهان پذیرفته شده می توان به چنداصل استوار دانست:اصول اقتصادی ، اصول آموزشی و اصول اداری.
که در اینجا بطور اجمالی به اصول آموزشی ، اشاره خواهد شد:
برای اینکه سطح میزان بیشتر خواهی در بین جامعه روستائی بالا رود، و برای اینکه اندیشه های نو و شیوه های نوین کشاورزی در روستا رواج پیدا کند و برای اینکه حس همیاری و خودیاری در روستا ها فزونی یابد و سرانجام برای اینکه بتوان به هدفهای نهائی ترویج که همانا افزایش سطح درآمد روستائیان و رسیدن به کمال مطلوب در مظاهر مختلف زندگانی آنها دست یافت باید از لاقیدی ها و توکل داشتن روستائیان به طبیعت کاسته ، شک و تردید ها و اتکاء به غیر از میان آنها برطرف نموده و بالاخره حس همکاری و مأنوس شدن بکار های دسته جمعی را در آنها بطور شایسته ای بالا برد.یگانه عاملی که ما را در این مسیر به مقصود می رساند ، آموزش و تعلیم همگانی روستائیان می باشد و نمی توان از آن در هیچ مرحله ای از مکان و هیچ نوع فعالیتی صرفنظر کرد.
با آگاهی به این مسئله و در کل با توجه به اینکه روستائیان بدون آموزش قادر نخواهند بود فعالیتهای فنی ، اجتماعی و اقتصادی را به طرز پسندیده ای به انجام برسانند . ترویج اساس و رکن اصلی خود را بر پایه آموزش استوار کرده است.
ترویج یک آموزش غیر رسمی است چون آموزش در ترویج وابسته به تدریس و تعلیم مدرسه ای و با برنامه رسمی نمی باشد. ترویج آموزش است چون هدفش یاد دادن ، فهماندن و مدرن کردن مردم به روشهای بهتر می باشد . و به هیچ وجه هدفش مجبور کردن و مطیع کردن آنها نمی باشد. مروجین با روشهای ترویجی به روستائیان می آموزند که چگونه با افزایش عملکرد ، پول بیشتری بدست آورند و در عین حال چگونه از درآمد بیشتر، استفاده مطلوب بعمل آورند.
اگر به مردم روستائی ، راه ها و روش های حل مشکلات آنها آموخته شود آنها هم می توانند تصمیم بگیرند و عاقلانه اقدام کنند ترویج به مردم یاد می دهد که چگونه از منایع طبیعی خود استفاده کنند تا در نتیجه روشهای غیر فنی زراعی آنرا نابود نکنند ، بلکه در بهبود شرایط و استعدادهای این منابع نیز اقدام شود . رفتار ، عقاید و مختصات خانواده ، جامعه و محیط زندگی ، در زندگی فردی بسیار مؤثر است و عامل مهمی در عوض شدن رفتار ، عقاید و فعالیتهای فردی محسوب می شوند . بنابراین در آموزش ترویجی ، فرد نیز بایستی مورد نظر قرار گیرد.
مراکز تحقیقاتی باید خود را سریعا به مروجین انتقال دهند و مروجین با آموزش به روستائیان می توانند نقش ارزنده ای در بالا بردن معلومات کشاورزی روستائیان بازی کنند ، فلوئیت زیر بیان کننده این مطلب می باشد.
رابطه ترویج با تحقیق
در تماس مروجین با کشاورزان ، مروج می تواند محقق کشاورزی منطقه ، محدودیتهای کاری کشاورزان و وضعیتی که آنها دارند آشنا سازد.
حتی بهتر است که مروج جهت اطمینان از مناسب بودن توصیه های ترویجی و انطباق آنها با نیاز کشاورزان زمینه تماس مستقیم کارشناسان را با کشاورزان فراهم نماید.
اجرای آزمایش در شرایط کشاورزان موقعیت خوبی جهت بررسی کاربرد نتایج تحقیقات در سطح مزرعه و همچنین کسب اطلاعات لازم از اشکالات و معایب توصیه ها توسط محققین بدست می دهد.
بدین ترتیب برداشت عمومی از فلسفه هدف و کار ترویج را می توان به این صورت ساده و خلاصه کرد : ترویج پلی است میان مردم روستائی و مراکز تجقیقاتی ، که البته این پل بایستی نوعی معبر دو سویه باشد. یعنی از یک سو توصیه ها و دستور العمل های فنی تحقیقات را به روستا برده و از طرف دیگر مسائل و مشکلات روستائیان را باید به محققین انتقال دهد.
کشاورزی مرکز تحقیقات
پــــــُــــــــــــــــل
با توجه به اینکه اشاعه ایده های علمی و فنی جدید که نوعا پیشرفته ترین روش و یا آخرین توصیه های فنی می باشد در منطقه مورد عمل به مهارتی بسیار احتیاج دارد ، لذا با توجه به هدف آموزش ترویج که ترویج نوعی آموزش غیر رسمی داوطلبانه در خارج از مدرسه است. مروج بایستی برای تحقق اهداف خود از مهارتهای آموزشی خاصی برخوردار باشد. نکات آموزشی را بدقت رعایت نموده و هدف آموزشی را بشناسد تا کارش عملا در جامعه پیشرفت کند ؛ الزاماً مروج بایستی ابتدا یک آموزشگر شود و بعد عهده دار کار ترویج گردد. در همین رابطه است که آموزش از نوعی که مطلب ترویج است ، یکی دیگر از مبانی این امر به حساب آمده و لازم است به دقت مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد ، تا منظور از آن در کار ترویج به روشنی مشخص شود.
رابطه تحقیق با آموزش
همانطور که می دانیم نتایج داده های تحقیقاتی محققین بایستی بصورت ایده های نو همواره با آموزش آموزشگران در مسیر تلفیق گردد تا بصورتی قابل پذیرش و مأنوس به روستائی ارائه شود.
این نکته نوعی ارتباط بین بخشهای تحقیقاتی و بخشهای آموزشی می باشد که ارتباط دهنده آنها مروجین هستند .
نهادهای آموزشی از طرفی مسئول پرورش محققین هستند و از طرف دیگر آموزشهای پژوهشگرانه ارائه می دهند . از طریق آموزش است که کاربر و نکات علمی مشخص و مفهوم می گردد . ضمناً اولین مهارتهای لازم برای انجام امور تحقیقی و ترویجی آنها ار طریق آموزش دیدن و کسب اطلاعات لازم مورد نیاز میسر می شود .
رابطه بین تحقیق و آموزش امریست غیر قابل انکار .
ترویج با آموزش نیز در رابطه است ، و در اینجا به همین نکته بسنده می کنیم که :
ترویج بدون آموزش ، خصوصیات و مشخصات خود را از دست می دهد و اسا ساً این دو لازم و ملزوم یکدیگرند . جدی که هیچ نظام ترویجی بدون وجود آموزش نمی تواند توفیق یابد و یا حداقل از توفیق مداوم برخوردار شود . به همین جهت است که آموزش را پایه اصلی و جزء لاینفک ترویج دانسته اند .
کمک مروج از طریق ارتباط با محقق
همانطور که می دانیم ترویج پلی است بین تحقیقات و زارعین ، اطلاعات علمی را به زارعین می رساند مسائل آنها را درک می کند ، مسائل یا راه حل های علمی را به محقق می رساند ، محقق برای یافتن راه حل تجسس می کتد و نتیجه را به مروج می رساند و سپس او آن را به زارعین منتقل می کند .
اگر مروج نتواند زبان زارع و محقق را درک کند ، مروج خوبی نخواهد شد . نتیجه آنکه یا مسائل به تحقق نمی رسد و یا راه حل آن به زارع ، و در این صورت این پل
شکسته است .
در اینجا به اختصار به روشهای آموزشی در ترویج اشاره می شود ، که در انجام آنها در بالا بردن راندمان عمل آموزشی ترویج موثر است .
روش آموزشی انفرادی :
در این روش آموزشی ، مروج به سراغ تعداد محدودی از افراد مختلف می رود و از طریق دیدار در مزرعه ، محل کار یا دفتر مروج یا تما سهای تلفنی ، نامه و مانند اینها آموزشهای لازم را به آنها می دهد .
روش آموزشی گروهی :
غالباً این روش زمانی مطرح می شود که افراد محدودی یا جمعیت کوچک مسائل مشترکی داشته باشند ، به نحوی که تعداد فراگیر آن امکان آموزشهای انفرادی را دشوار یا غیر ممکن می سازد .
در این خالت روشهایی مانند نمایش طریقه ای یا نمایش روش ، نمایش نتیجه ای ، سخنرانی ، اسلاید ، فیلم ، گردشها و بازدیدهای گروهی ، کنفرانسها ، سمینارهل و انواع دیگر گردهمائیها مورد استفاده قرار می گیرند .
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 149 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 20 |
ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی گرگان ( عراقی محله) :
ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله در فاصله حدود 5 کیلومتری شمال گرگان در مسیر جادة فرودگاه گرگان واقع گردیده است این ایستگاه در سال 1342 زیر نظر ادارة اصلاح و تهیه نهال و بذر گرگان تحت عنوان ایستگاه کشاورزی و بمنظور پاره ای تحقیقات در زمینه غلات، سبزی وصیفی و پنبه در دو قطعه تاسیس و شروع به فعالیت نمود. مسئول این ایستگاه در حال حاضر آقای مهندس مسادات می باشد.
فعالیت جاری در این ایستگاه شامل پروژه های غلات، دانه های روغنی، سبزی و صیفی، ذرت و علوفه بوده که در هر یک از این پروژه ها در زمینة مسائل به نژادی و به زراعی وافزایش کمیت و کیفیت محصولات تولیدی فعالیتهای گسترده ای صورت می پذیرد.
بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر :
این بخش در راستای تحقق خود کفایی و افزایش تولید در محصولات کشاورزی از دیر باز با ایجاد ایستگاههای تحقیقات کشاورزی در سطح منطقه داشته و در مورد زراعتی مختلف از قبیل:
1- غلات
2- پنبه
3- دانه های روغنی
4- سبزی
5- صیفی
6- ذرت و گیاهان علوفه ای
8- حبوبات
9- درختان میوه .
طرحهایی تحقیقاتی به زراعی و به نژادی را اجراء نموده و یا در دست اجزاء دارد این طرحها عمدتا در ایستگاههای تحقیقات کشاورزی تحت پوشش مرکز تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد به اجراء درآمده است .
فعالیتهای بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر عبارتند از :
1- بررسی به نژادی و به زراعی بروی محصولات زراعی و صنعتی در منطقه
2- تهیه، آزاد سازی و معرفی ارقام اصلاح شده و پر محصول به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح
3- تهیه و تولید بذرهای خالص و درجه یک اعم از هیبرید الیت، سوپرالیت و نولکئوس در محصولات مختلف
4- بررسی و تعیین مقاومت ارقام مختلف نباتات زراعی و درختان بارده نسبت به خشکی، شوری و سایر شرایط نا مطلوب در مراحل مختلف اصلاح نباتات
5- بررسی و تعیین ارزش غذایی و کیفیت مختلف زراعی
6- انجام امور مربوط به حفظ و کنترل کیفیت و تهیه و ارائه دستورالعمل های فنی در زمینه کاشت، داشت و برداشت ارقام اصلاح شده و قابل توصیه در منطقه
7- بهبود کیفی ارقام اصلاح در محصولات زراعی با توجه به ذائقه و مصرف کننده
8- همکاری در اجزاء طرحهای تحقیقاتی ملی
9- ارتباط، همکاری و هماهنگی با سایر بخشهای تحقیقاتی به منظور تهیه و تنظیم طرحها و برنامه های مشترک تحقیقاتی
مشخصات ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی گرگان (عراقی محله):
این ایستگاه در سال 1337 تاسیس شده، مساحت ایستگاه 37 هکتار می باشد و میزان بارندگی سالیانه آن بین 400 تا 37 450 میلی متر است. ارتفاع آن از سطح دریا 5/5 متر است.
موقعیت جغرافیایی ایستگاه به قرار زیر است :
طول جغرافیایی : 54 درجه و 25 دقیقه شرقی
عرض جغرافیایی : 36 درجه و 45 دقیقه شمالی
بخش کلزا ایستگاه تحقیقاتی گرگان :
همان طور که از نام این بخش مشخص است این بخش بر روی گیاه کلزا متمرکز شده است .
مسئولین و محققین این بخش :
رحمت الله بهرام - محسن باقری
عناوین طرح های به نژادی :
1- ایجاد لاینهای رستورر، نرعقیم و نگهدارنده کلزا برای نواحی سواحل خزر چکیده :
در این طرح کلیه ژرم پلاستها موجود و وارد شده از خارج جهت تهیه لاینهای نرعقیم با روش بکراس به مدت چهار نسل استفاده می شوند و از طرفی با سلف کردن ارقام هیبریدوتت کراس آنها برای تولید رستورر اقدام می شود. تا کنون با طرح قبلی که به انجام رسیده حدود 15 و نگهدارنده و 4 رستورر تولید شده است و بالاینهای فوق الذکر 60 در دست تولید است. با اجرای این طرح امید است وابستگی به وادرات بذر هیبرید مرتفع گردد .
2- مطالعه پایداری عملکرد ارقام پیشرفته بهاره کلزا در اقلیم سواحل خزر چکیده :
این طرح در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی در 4 تکرار و 16 رقم اجراء شده هرکرت دارای 6 خط 5 متری به فواصل 20 سانتیمتری کشت شده است. هدف از اجرای این طرح مقایسة دقیقتر ارقامش که از آزمایش های سالهای گذشته انتخاب شده و مقایسه عکس العمل آنها در مقایسه با شاهد معمول منطقه میباشد .
3- بررسی عملکرد و صفات زراعی ژنوتیپهای جدید بهاره کلزا در مناطق سواحل خزر:
چکیده : این طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار و 14 رقم اجراء شده است . هدف از اجرای این طرح مقایسه ارقام وادراتی که برای اولین بار در کشور کشت می شوند با ارقام معمول منطقه می باشند. پس از اجرای این طرح با توجه به زودرسی و عملکرد، ارقام جدید برای آزمایشهای چند سال و چند مکان برای بررسی دقیق تر انتخاب می شوند.
4- بررسی امکان ایجاد لاینهای موتانت متحمل به شوری کلزا:
در این طرح در رقم RGSOO3 و ساری گل با دو دوز مختلف اشعه تیمار شده در سال اول در کلاردشت تکثیر شده و در سالهای زراعی جاری در ایستگاه شوری ( انبار الوم) این استان تحت بررسی می باشند .
عناوین طرح های به زراعی :
1-بررسی تاثیر آرایش کاشت و مقایسه عملکرد دانه کلزا و گندم در تناوب با یکدیگر
این طرح به منظور بررسی اثرات متناوب کاشت گندم بهد از کلزا و کلزا بعد از گندم و همچنین تاثیر آلیش بر میزان عملکرد این دو محصول مورد ارزیابی قرار میگیرد .
2-تاثیر تاریخ کاشت و فاصلة ردیف بر عملکرد و اجرای عملکرد ارقام جدید کلزا
این طرح به منظور تاثیر تاریخ کاشت و فاصله ردیف بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام RGSOO3 و hyola 420 مورد ارزیابی قرار میگیرد .
بخش ذرت ایستگاه تحقیقاتی گرگان :
در این بخش تمرکز عمدة تحقیقات روی ذرت می باشد در عین حال بر روی دیگر گیاهان نیز تحقیقاتی به عمل می آید که عبارتند از :
سورگوم، شبدر، ذرت علوفه ای ، ذرت شیرین و ...
مسئولین این بخش :
مهندس مختار پور، مهندس صابری، مهندس بزی و آقای حیدری
طرح ها بخش ذرت :
اهداف طرح :
تعیین مناسبترین آرایش کاشت مطلوب و اثرات متقابل این دو فاکتور ، بطور کلی تعیین الگوی صحیح کشت به منظور استفاده بهینه از عوامل محیطی در جهت حصول عملکرد بالا .
روش تحقیق :
آزمایش ذرت دانه ای با چهار سطح تراکم ( 55 ، 65 ، 75 و 85 هزار بوته در هکتار) و دو سطح آرایش کاشت در چهار تکرار اجراء می شود . آزمایش ذرت علوفه ای نیزبه همین شکل صورت می گیرد فاصلة بین تکرارها 2 متر و تعداد تیمار در هر تکرار برابر 8 تیمار است . طول خطوط کاشت در هر تیمار 6 متر و فاصلة خطوط افقی ( اصلی) در هر تیمار 75 سانتی متر است . فاصلة بوته ها در تراکم های مختلف و آرایش ها متفاوت است . زمین مورد نظر در اواخر خرداد با شخم آماده می گردد واقدام به کود پاشی و سمپاشی می شود . سپس دیسک زده و با فاروئر فاروهایی به فاصله 75 سانتی متر ایجاد می شود هر تیمار در 4 خط کشت شده و در هر چاله 2 تا 3 بذر ، پس از رسیدن به مرحلة 3 الی 4 برگی تنگ می شوند و در هر کپه یا چاله یک بوته باقی می ماند . مقدار کود دهی بر اساس توصیه های آزمایشگاه خاک شناسی و تمام عملیات ماشین آلات در تمام تیمارها یکسان است . یادداشت برداریها برای هر کرت جداگانه انجام می شود . برداشت و محاسبات آماری از دو خط وسط هر تیمار انجام و همزمان با برداشت بوته شمارش می شود .
در پایان هر سال تجزیه واریانس داده ها با استفاده از آزمون F و نرم افزار MSTAT-C انجام گردیده و مقایسه تیمارها از طریق آزمون چند دامنه ای دانکن در سطوح 1% و 5% انجام خواهد شد وپس از تهیه گزارش سالیانه در پایان دو سال تجزیه مرکب داده ها صورت می گیرد و نتایج در قالب گزارش نهایی ارائه خواهد شد .
2. طرح بررسی اثر آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد ذرت شیرین
مجری طرح : مهندس علی رضا صابری
اهداف طرح :اهداف و تلاش همه جانبه محققان برای افزایش کمی و کیفی وحصول از طریق بررسی و اجرای روشهای به نژادی، به زراعی صورت می گیرد .
لازم به ذکر است که روش تحقق و دیگر جزئیات مشابه به طرح بررسی و تعیین مناسبترین آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد دانه و علوفه هیبرید سینگل کراس 704 می باشد .
3. تولید لاین ایزوله پدری A-679 ذرت
در این طرح 13 لاین مادری با یک پدر مشترک بصورت دو خط پدری و چهار خط مادری کاشته می شود که در زمان هایی که امکان خود گشتی است لاین مادری را دگر گشن می کنیم .این یک طرح ملی است که توسط مرکز تحقیقاتی کرج پیشنهاد شده و در تمام ایستگاه تحقیقاتی که برروی ذرت کار میکنند اجراء خواهد شد . مسئول این طرح در ایستگاه تحقیقاتی گرگان مهندس مساوات است .
4. تولید هیبریدهای جدید سورگوم علوفه ای و ارزیابی مقدماتی آنها
در این طرح کشت به صورت خطی می باشد و هدف تولید بذر هیبرید می باشد . از آنجا که دانشمندان مشاهده کردند که بچه هایی که حاصل ازدواج های غیر فامیلی هستند دارای هوش و سلامت بالاتری هستند و از طرفی بچه هایی که در اثر ازدواج های فامیلی بدنیا می آیند در مواردی دارای معلولیتها و مشکلاتی هستند به این فکر افتادند که از تلاقی غیر فامیلی در گیاهان استفاده کنند این امر منجر به تولید بذرهای هیبرید شد .
در این طرح هدف تولید 160 لاین می باشد . 4 لاین پدری و 40 لاین مادری تا بتوانیم نسل F1 را در 160 لاین هیبرید بکاریم و انتخاب را در بین آنها انجام دهیم .
40 خط مادری 16 خط پدری
در مرحلة بعد از تولید لاین با عملکرد و مقاومت مطلوب که از اکثر جهات از رقم منطقه بهتر باشد باید آن را تکثیر کنیم و در اختیار زارعین قرار دهیم . برای این امر ابتدا باید والد پدری و مادری را بصورت خودگشن جداگانه تولید کنیم و در مزرعة تولید بذر هیبرید بصورت 3 خط مادری را خط پدری بکاریم ، که خط های لاین مادری همگی عقیم هستند تا فقط گرده های لاین های پدری را فقط بپذیرند . بین خطوط 75 سانتی متر فاصله وجود دارد و بین بذر هر خط 5 تا 6 سانتی متر . لازم به ذکر است که مجری این طرح مهندس مختارپور می باشد .
بخش غلات ایستگاه تحقیقاتی گرگان :
مسئولین و محققین این بخش عبارتند از :
مهندس مهدی کلا ته، مهندس سید علی محمد آبرودی ، مهندس حبیب الله سوقی
طرح لاینهای جدید گندم نان در دشت تکثیر و معرفی در استان گلستان
محققین این طرح آقایان :
دکتر عباسعلی نورنیا ، مهدی کلاته ، سید علی محمد آبرودی ، حبیب الله سوقی می باشند .
در روز مزرعه گندم ابتدا دکتر نوری نیا مطالبی را در مورد برخورد با شوری شرح دادند : ایشان راه حل برخورد با شوری را ایجاد زهکش و انتخاب و اصلاح گیاهان سازگار با مناطق شور برشمردند. هم اکنون 1200 لاین جو در رابطه با مقاومت به شوری در مراکز عراقی محله زابل و مرکز ملی یزد در حال بررسی هستند . 1500 هکتار اراضی شور در کل کشور قرار دارند که میتوانند نقش مهمی را در کشاورزی ایران ایفا کنند . یکی دیگر از مواردی که مورد بازدید قرار گرفت جوی بدون پوشینه مورد بحث قرار گرفت . جوهای بدون پوشینه دارای کشت بالایی در آمریکا و کانادا دارد . جوی بدون پوشینه دارای درصد فیبر کمتر انرژی بیشتری دارد و از اسید آمینه بالایی برخوردار است که ترکیبات مواد غذایی آن شبیه به بذر ذرت است . در این صورت استفاده از آن می تواند جایگزین ذرت شود .
در سال زراعی 83-1382 مقدار 9 لاین گندم بهاره با منشاء CIMMYT که از آزمایشات ERWYT 79 و ERWYT 80 گزینش یافته بودند .
شرایط زارعین استان گلستان در سه ناحیه :
1-کلاله ( سه راهی پشیکر ) با متوسط بارندگی سالیانه 45 میلیمتر و خاک لومی واقع در 150 کیلومتری شرق گرگان .
2-گنبد ( روستای حاجی قوشان ) با متوسط بارندگی سالیانه 400 میلی متر و خاک لی و تنش گرمای آخر فصل واقع در 20 کیلو متری شمال گنبد .
3-آق قلا ( روستای انبارالوم ) با متوسط بارندگی سالیانه 300 میلی متر و خاک لوحی رسی و تنش گرمای آخر فصل واقع در 40 کیلو متری شمال گرگان به همراه رقم شاهد تجاری منطقه( تجن ) کشت و مورد مطالعه قرار گرفتند .
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 170 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 43 |
فهرست مطالب
فصل اول
معرفی سازمان: 2
مختصات مرکز تحقیقات گرگان: 2
فصل دوم
گندم 4
اصلاح گندم 6
جو (Hordeum volgarel): 8
جو در استان گلستان: 9
زراعت ذرت شیرین 9
زراعت ذرت دانهای: 11
ذرت علوفهای 14
زراعت سورگوم Shorghum Vulgar: 16
منشاء سورگوم: 18
زراعت ارزن دم روباهی 21
شبدر برسیم 22
کلزا 23
سویا: 24
زراعت گوجهفرنگی: 25
زراعت هندوانه: 27
زراعت خیار 29
زراعت کدو 31
فصل سوم
فعالیتهای انجام شده 34
گردآوری مطالب: 37
فصل اول
مرکز تحقیقات اصلاح نهال و بذر، همانطور که از اسم آن پیداست، اصلاح رقمهای مختلف است، یعنی مقایسه ارقام مختلف و رسیدن به یک نتیجهای که کدام رقم بهتر است که این مقایسه هم در طرحهای بهزراعی، مثل مقایسه فاصله ردیفها، فاصله بوتهها، عمق کاشت و ... و معرفی یک رقم برتر به کشاورز و یا وارد کردن ارقام مختلف از مراکز تحقیقاتی بینالمللی و آزمایش کردن آنها در مناطق مختلف تا ببینند آیا این رقم برای کشت در منطقه موردنظر مناسب است یا نه؟
فعالیت دوم آن، اصلاح بذر و یا همان بهنژادی، یعنی اینکه یک رقم که مقاومت خوبی دارد، ولی عملکرد خوبی ندارد، را با یک رقم که عملکرد خوبی دارد، تلاقی دهند و هیبرید بدست میآورند تا رقم را اصلاح کنند و آن رقم را بعد از سالها تلاش به کشاورز معرفی کنند.
مرکز تحقیقات گرگان که محل اصلی آن در داخل شهر گرگان است، بعد از فلکه پمپ بنزین (میدان معلم) واقع است. دارای ایستگاهی است که این ایستگاه، ایستگاه تحقیقات اصلاح نهال و بذر است و در سال 1337 تاسیس شده است و وسعت آن حدود 37 هکتار و در 6 کیلومتری شمال گرگان واقع است.
موقعیت ایستگاه در 54 درجه و 20 دقیقه طول شرقی، در 46 درجه با 55 دقیقه عرض شمالی است که با 6 متر ارتفاع از سطح دریا، با متوسط بارندگی سالانه حدود 400-450 میلیمتر، بسیاری از تحقیقات بهنژادی و بهزراعی غلات، دانههای روغنی، ذرت، حبوبات، گیاهان علوفهای، مبارزه با آفات و بیماریها، تغییر عناصر غذایی در خاک و گیاه و آمادهسازی بستر بذر و کنترل گواهی بذر و ... انجام میشود.
همچنین دارای تعدادی ماشینآلات از جمله کمباین، تراکتور، گاوآهن، دیسک، دستگاه بوجار و ... و همچنین دارای 2 چاه آب و سیستم آبیاری ویلمو میباشد؛ دارای چندین انبار ژرمپلاسم است که مواد ژنتیکی در آنجا نگهداری میشود.
فصل دوم
گندم متعلق به تیره Poacea و زیرتیره Pooidea و جنس Triticum و گونه زراعی T.aestivum میباشد.
مرحل نمو گندم:
1.مرحله جوانهزنی
2.ظهور گیاهک
3.مرحله پنجهزنی
4.طویل شدن ساقه
5.مرحله آبستنی
6.مرحله ظهور خوشه
7.مرحله گردهافشانی
8.مرحله شیری شدن دانه
9.مرحله خمیری شدن دانه
تقسیمبندی گندم:
الف) تقسمبندی ژنتیکی:
1.گندمهای دیپلوئید
2.گندمهای تتراپلوئید
3.گندمهای هگزاپلوئید
ب) تقسیمبندی تجاری:
1.گندم قرمز سخت زمستانه
2.گندم قرمز سخت بهاره
3.گندم قرمز نرم زمستانه
4.گندم سفید
5.گندم دوروم
6.گندم قرمز دوروم
ج) تقسیمبندی زراعی:
1.گندمهای بومی
2.گندمهای اصلاحشده
گندمهای اصلاح شده، دو دستهاند:
1.گندمهای داخلی
2.گندمهای هیبرید
برخی از مهمترین گندمهای هیبرید که در استان گلستان کشت میگردند، عبارتند از:
پاستور، اترک، تجن، زاگرس
مصرف کود:
ازت: 120-70 کیلوگرم در هکتار ازت خالص
فسفره: 120-70 کیلوگرم در هکتار (p2o5)
پتاسیم: 70-50 کیلوگرم در هکتار (k2o)
زمان کاشت:
گندم آبی پاییزه در مناطق معتدله، از مهرماه تا آبانماه
گندم آبی پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر، از اواسط آبان تا اواسط آذر
گندم دیم پاییزه در مناطق معتدله، از اواسط اسفند تا اواسط فروردین
گندم دیم پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر، از اواسط بهمن تا اواسط اسفند
میزان مصرف بذر:
ارقامی که بیش از 5 پنجه تولید میکنند: 120-110 کیلوگرم در هکتار
ارقامی که کمتر از 2 پنجه تولید میکنند: 180-150 کیلوگرم در هکتار
در زراعت دیم: 90-65 کیلوگرم در هکتار
با استفاده از ردیفکار: 140-130 کیلوگرم در هکتار
روش سنتی: 220-180 کیلوگرم در هکتار
روش کاشت گندم:
1.کرتی (سنتی)
2.خطی (مکانیزه)
آبیاری گندم:
گندم از زمان کاشت تا برداشت، به 4 تا 8 هزار مترمکعب رطوبت نیازمند است. در روش کشت کرتی، آبیاری به صورت غرقابی و در روش خطی، آبیاری به صورت نشتی انجام میشود.
علفهای هرز:
یولاف وحشی، چاودار کوهی، جوموشی، علف خونی، گندمک، شلمی، خارشتر، خرفه و ... .
برداشت گندم:
گندم را معمولاً 1 تا 2 هفته بعد از رسیدگی فیزیولوژیکی و زمانی که رطوبت دانه آن به 15-14 درصد رسیده باشد، برداشت مینمایند.
در برداشت سنتی، معمولاً گندم با رطوبت بیش از 20% برداشت میشود.
برای اصلاح گندم از روشهای مختلف اینتروداکشن، هیبریداسیون، موتاسیون و سلکسیون استفاده میشود.
خزانه کراسینگ بلوک:
پدر و مادرهای دارای صفات مطلوب در این خزانه موجود است.
هیبریداسیون:
گرده یکی را به ماده دیگری انتقال دادن.
2 خط را پاییز و 2 خط را اواخر آذرماه میکارند. علت این امر، آمادهپذیری برای گرده میباشد، به خاطر اینکه ممکن است از دست ما دربرود.
انتخاب لاین:
یکسری از لاینها وجود دارند که مقاوم هستند و عملکرد خوبی نداشته، آنها را در خزانه کشت با لاینهای پرمحصول و کممقاومت دو رگ میزنند. هدف از این کار، ایجاد لاینهایی که به بیماری مقاوم و عملکرد بالا داشته باشند، میباشد که این کار 12 سال بطور میانجامد.
برای اصلاح گندم، هر لاین روی دو پشته و در 2 تاریخ کاشت میکارند. چون والدین را بتوان با هم هیبرید نمود که هدف از این کار، دنبال کردن عملکرد بالا و مقاومت به بیماری است. بعد بر روی آنها، پاکت میزنیم. پس از برداشت، دانهها را جدا و در نسل F1 ارزیابی میکنیم.
نسل F1:
از تلاقی دو والد بذر هیبرید در سال بعد بوته، نسل F1کشت میشود که دارای 50درصد خصوصیات پدری و 50 درصد خصوصیات مادری است. در این نسل، بوتهها هم شکل (uniform) هستند.
در نسل اولِ دو ژن، مقاومت و عملکرد را با هم تلاقی دادیم BÍA ، اگر نیاز به یک ژن دیگر داشته باشیم، مثلاً برای سپتوریوز، این را کراس سوم میگویند، یعنی تریویکراس و اگر دو نسل F1 را با هم تلاقی دهیم، یعنی ÍF1 ÍF1، AÍBÍCÍD که آن را دابلکراس میگویند. F1 که نفر سوم به آن وارد میشود، والد پدری است.
Interodaction
در این روش، یکسری از لاینها مورد بررسی قرار میگیرد. تعداد زیادی لاین از کشورهای مکزیک به صورت دوخطی با شاهد منطقه (تجن) مورد بررسی قرار میدهند و آن لاینهای ارزیابی شده در آزمایشات پیشرفتهتر میرود.
xxx هتروزیس در گندم خیلی کم است.
نسل F2:
تفرق صفات است و دارای تنوع است، یعنی بعضی کوتاه و بعضی بلند هستند. هرچه از این نسل به طرف جلو پیش میرویم، تنوع کمتر میشود. در F2، بوتههایی را انتخاب میکنیم که پنجه خوب، خوشه یکنواخت و محکم و بوتههای کوتاهتری داشته باشند. بیشترین تنوع ژنتیکی در نسل دوم است و تا نسل F6 به یکنواختی میرسند. پس از اینکه یکنواختی در نسل مشاهده شد، آنها را به عنوان لاین انتخاب و در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی قرار میدهیم.
نسل F7: در آزمایشات سازگاری، ناحیهای، عملکرد و ... مورد بررسی قرار میگیرد (تا 12 سال).
لاین:
بیشترین خلوص رادارد، یعنی خصوصیات آن تثبیت میشود. روش اصلاح در ایستگاه گرگان، روش بالک تغییر یافته میباشد که در نسل F2 بوته انتخاب میشود و پس از کوبیدن بوتهها، بذور مربوطه به هر شماره با هم با لک میشود، از نسل F3 تا نسل F5، از هر شماره در مزرعه تعداد 20-15 خوشه به صورت بالک با هم برداشت میشود و در نسل F6، از بین هر شماره، تعداد 10 خوشه به صورت جداگانه برداشت میشود.
جو متعلق به جنس Hordeum L. با تعداد کروموزوم 2n=14 است. بهترین اراضی برای کشت جو، خاکهای لومی و رسی با زهکشی مناسب میباشد. pH مناسب برای آن، 8-8/6 میباشد.
تقسیمبندیهای جو:
1.از نظر فصل کاشت
الف) جوهای پاییزه ب) جوهای بهاره
2.آرایش گلآذین:
الف) جوهای شش ردیفه ب) جوهای دوردیفه د) جوهای نامنظم
3.خصوصیات دانه:
الف) جوهای پوششدار ب) جوهای لخت
کود:
کودهای ازته، برای جوهای پاییزه، 120-20 کیلوگرم در هکتار و برای جوهای بهاره که به مصرف صنایع تخمیری میرسند، 80-0 کیلوگرم در هکتار توصیه میشود. میزان مصرف فسفر 60-50 کیلوگرم (p2o5) و میزان مصرف پتاس بین 120-80 کیلوگرم در هکتار میباشد.
مقدار بذر:
در جوهای آبی و در ارقام پاییزه بین 220-180 کیلوگرم در هکتار و در ارقام بهاره، بین 180-160 کیلوگرم در هکتار است. در جوهای دیم، میزان مصرف بذر، 80-65 کیلوگرم در هکتار میباشد.
زمان برداشت:
زمان برداشت جو، معمولاً یک هفته قبل از برداشت گندم است. در زمان برداشت، معمولاً رطوبت دانه به حدود 15% میرسد.
استان گلستان، به عنوان یکی از مهمترین و مستعدترین استانهای کشور در تولید محصول جو معرفی و از جایگاه ویژهای برخوردار میباشد.
بررسی اولیه منابع و امکانات، نه تنها معرف استعداد استان در تهیه تامین جو مورد نیاز سطح استان بوده، بلکه فراتر از آن، در سایه یک برنامهریزی اصولی میتوان انتظار داشت که نقش قابل توجهی را در تامین جو مورد نیاز سایر استانها را ایفا نماید. از کل اراضی استان، سالیانه بهطور متوسط، 70-65 هزار هکتار به کشت جو اختصاص مییابد.
در طول برنامه، عملکرد هکتار با جایگزینی ارقام اصلاح و انجام عملیات بهزراعی شده از متوسط عملکرد 1370 کیلوگرم درسال زراعی 80-79، به 1930 کیلوگرم در سال زراعی 83-82 رسیده است که سطح کاشت جو در سال 84-83، برابر با 65000 هکتار و تولید آن، برابر با 130000 تن میباشد.
ذرت شیرین تحت نام علمی zea mays var.sacharata شناخته میشود که یک تغییر یافته ژنتیکی از ذرت معمولی است که با انجام جهش در کروموزوم شماره 4 بوجود میآید. این تغییر باعث تجمع قندها و پلیساکاریدهای محلول در آندوسپرم دانه است. مهمترین تولیدکنندگان آن آمریکا، ژاپن، کانادا، فرانسه و تایوان است. از نظر ارزش غذایی برای صنایع تبدیلی کنسروسازی و منجمدکردن بعد از گوجهفرنگی، مقام دوم و برای مصرف تازهخواری، مقام ششم را در کشورهای صنعتی دارد. ارزش اقتصادی آن در آمریکا، سالانه حدود 146118000 دلار برآورد شده است با متوسط 2393 دلار در هکتار. از ذرت شیرین به صورت کبابپز، آبپز، کنسروشده و فریزشده استفاده میشود. طول دوره رشد در بهاره، 85-80 روز و در تابستانه، 77-73 روز میباشد.
نوع رقم:
KSC 403
میزان بذر مصرفی:
20 کیلوگرم در هکتار
الگوی کاشت:
فاصله بین خطوط کاشت، 75 سانتیمتر، فاصله بوته روی ردیف 20 سانتیمتر و عمق کاشت، 5-3 سانتیمتر.
عملیات آمادهسازی زمین:
شخم نیمهعمق یا عمیق، دیسک و تسطیح زمین با مکاله.
عملکرد:
در کشت بهاره، 14-12 تن در هکتار و در کشت تابستانه، 10-8 تن در هکتار.
آبیاری:
آبیاری ذرت شیرین در سالهای معمولی، 4-3 نوبت آبیاری است. به غیر از آبیاری، تهیه بستر و در سالهای خشک، تا 6 نوبت آبیاری است. همانطور که در مورد تمام ذرتها گفته میشود، آبیاری ذرت در مرحله جوانهزنی، مرحله طویلشدن ساقه، پیدایش گل نر، پیدایش گل ماده، تشکیل دانه و مرحله شیری شدن دانه ادامه یابد و از یک هفته قبل از برداشت، قطع شود.
کود مورد نیاز:
300 کیلوگرم فسفات آمونیوم، 400 کیلوگرم اوره در 3 مرحله به صورت سرک قبل از کاشت، 6-5 برگی و قبل از تاسلدهی و 100 کیلوگرم پتاس.
علفهای هرز و نحوه کنترل آن:
سوروف، قیاق، تاج خروس، چایر، گاوپنبه و اویاسلام. نحوه مبارزه با علفهای هرز ذرت شیرین به این صورت است:
لاسو: 3-5/1 پیش رویشی برای پهن برگان و گراسهای یکساله؛
بلادکس: پیش رویشی 4 کیلوگرم در هکتار برای پهن برگان و گراسهای یکساله؛
ارادیکان: پیش کشتی 7-5 کیلوگرم و با خاک مخلوط شود؛
آفات مهم ذرت شیرین و نحوه مبارزه با آنها:
اگروتیس، سزامیا، پروانه ساقهخوار ذرت، شته و پرندگان.
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 161 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 14 |
فهرست مطالب
تقدیر و تشکر. 1
مقدمه. 1
ایجاد ارقام نر عقیم. 3
پاکتزنی و سرزنی. 4
بذرگیری. 5
بررسی مقاومت ژنوتیپهای مختلف توتون تیپ شرقی به کرم غنچهخوار توتون 6
بررسی اثر مقادیر مختلف کود ازت روی شاخصهای رشد. خصوصیات زراعی و کیفی چند رقم توتون گرمخانهای. 10
بررسی تنوع ژنتیکی و طبقهبندی ارقام مختلف توتون تیپ شرقی 11
بازدیدهای انجام شده. 12
توتون از گیاهان بومی دنیای جدید میباشد. امروزه کشاورزان آمریکا حدود 3/1 محصول توتون دنیا را تولید میکند. در ایران توتون نیز از گیاهان قابل اهمیت به شمار میرود. استانهای مهم کشت توتون عبارتند از: آذربایجان غربی، گیلان و مازندران.
توتونهایی که در ایران کشت میشوند، عبارتند از: 1) باسما (توتون تیپ شرقی) در ارومیه، گرگان و مازندران، 2) ویرجینیا (توتون تیپ غربی) در مازندران، گیلان و گلستان، 3) بارلی (توتون تیپ غربی) در مازندران، گلستان و آذربایجان غربی.
توتون گیاهی است از خانواده سولاناسه و جنس نیکوتیانا این جنس 65 گونه دارد که دو گونه تاباکوم و روستیکا در کشاورزان اهمیت دارد و هیچیک از این دو گونه به صورت وحشی دیده نشده است.
توتون گیاهی است اصلاً دائمی، ولی چون نمیتواند سرما و یخبندان را تحمل کند، به صورت یکساله مورد کشت قرار میگیرد. چون توتون گیاهی است اتوگام، و برای اصلاح آن از روشهایی مثل وارد کردن و سلکسیون و دورگگیری استفاده میشود. دورگگیری در اصلاح توتون خیلی کاربرد دارد. دورگگیری بین گونهای به منظورهای زیادی مثل انتقال صفت مقاومت به بیماری از ارقام وحشی به توتون معمولی نیکوتیانا تاباکوم به کار رفته است و در این روش بیشتر از روش تلاقی برگشتی استفاده میشود.
اهداف اصلاحی توتون عبارتند از: ازدیاد عملکرد، مقاومت به آفات و بیماری و کیفیت توتون.
مجری طرح فوق، جناب آقای مهندس عباسی است و این طرح یک طرح چند ساله است. هدف از انجام این طرح، این است که خود کشاورز نتواند بذر تهیه کند و با این روش همه ساله مجبور میشود بذر خالص را از شرکت دخانیات (مراکز تحقیقاتی) تهیه نموده و با این استراتژی برگهای توتون یکدست حاصل از یک رقم خالص به دخانیات تحویل داده میشود.
برای این منظور، همه ساله عمل تلاقی به روش مالشی را انجام میدهند. روش اصلاحی در این طرح تلاقی برگشتی میباشد. برای تلاقی به روش بالینی نیاز به یک عدد قیچی، لاک قرمز رنگ، پنس، کارت، سم، پاکت و نخ میباشد.
در تاریخ 10/5/84 به همراه افراد بخش، وارد مزرعه شدیم و اقدام به این عمل نمودیم.
روش کار به این صورت است که ابتدا بوتههای مادری را انتخاب نموده و گلهای کاملاً باز و کاملاً بسته را حذف کرده و باقی گلها را با محلول سم (برای مقابله با شته و هلیوتیس) سمپاشی نموده، سپس توسط پنس به آرامی گلبرگ را شکاف داده به طوری که به مادگی صدمه وارد نشود. سپس چند پرچم از پایه پدری که قبلاٌ تهیه کردهایم را آماده کرده و دانههای گرده را روی مادگی مالیده و سپس مادگی را به دورن گلبرگها برمیگردانیم. بعد از اینکه تمام این کارها را برای همه گلها انجام دادیم، سپس با کمک لاک گلهایی را که لقاح یافتهاند، را علامتگذاری کرده جهت شناسایی گلهای غیرتلاقی که بعد از عمل تلاقی بوجود میآیند، سپس نام پایه پدری و مادری تاریخ تلاقی و نام تلاقی دهنده را روی کارت نوشته و به گلآذین آویزان کرده، سپس پاکت را روی گلآذین کشیده و با نخ پایین آن را میبندیم.
سپس در تاریخ 18/5/84 به همراه مهندس عباسی و پرسنل بخش به مزرعه رفتیم تا تلاقیهای انجام شده را کنترل کنیم. مراحل کار به این صورت بود که نخ را باز کرده و پاکت را خارج نموده و با کمک قیچی گلهای جدیدی را که تشکیل شدهاند و یا آنهایی را که عمل تلاقی برای آنها موفقیتآمیز نبوده است را حذف کرده و مجدداً پاکت را میبندیم. بعد از رسیدن کامل و خشک شدن کپسولها گلآذین را جدا کرده و بذرهای موجود در آنها را جدا کرده تا برای سال بعد مورد کشف قرار گیرند.
K 326 F X ULT 128 Mn 944 X ULT 128
K 326 F X Nc 100 Mn 944 X nC 100
K 326 F X RGH 4 Mn 944 X RGH 4
از دیگر فعالیتهایی که در این بخش انجام دادیم، عبارتند از: پاکتزنی و سرزنی.
هر دو فعالیت گفته شده زیر نظر مهندس عباسی میباشد و از فعالیتهای مهم بخش ژنتیک به شمار میرود.
عمل پاکتزنی که تقریباً همه روزه صبحها انجام میگرفت، به شرح زیر میباشد:
ابتدا بوتههایی که دارای گلآذینهای مناسب بودند را شناسایی کرده و گلهای کاملاً باز را توسط قیچی حذف میکردند و بعد از آن با محلول سمپاشی کرده، احتمال خطر حمله آفات کم شود. سپس پاکت را روی آن کشیده و با نخ آن را محکم میکردند. هدف از انجام پاکتزنی، تهیه بذر خالص میباشد. بذرهای حاصل از این پاکتزنیها به کشور آلمان فرستاده میشود تا در آنجا پوشش مخصوصی (پلیت) به آن بدهند و مجدداً بازگردانده شود (جهت استفاده در سیستم تهیه نشاء به روش خزانه شناور).
در تاریخ 13/5/84 به همراه کلیه افراد بخش و مجری طرح، جناب آقای مهندس عباسی برای عملیات سرزنی به مزرعه رفتیم. هدف از انجام این طرح، بهبود بخشیدن کیفیت برگ و حذف جوانههای جانبی میباشد.
مراحل کار به این صورت است که توسط قیچی ابتدا تمام گلآذین را قطع کردیم و سپس بعد از آن توسط ظروف 5/1 لیتری که حاوی محلول الکل چرب و آب (سیدر هزار) بوده، محلول تهیه شده را روی محل قطع شده ریختیم.
دسته بندی | کشاورزی و زراعت |
بازدید ها | 8 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 98 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 62 |
گزارش کارآموزی زراعت و اصلاح نباتات(ایستگاه تحقیقاتی عراقیمحله) در 62 صفحه ورد قابل ویرایش
مقدمه:
تاریخ شروع کارآموزی دوره کارآموزی اینجانب در مورخه 17/7/ آغاز شد. قرار بر این شد که طی یک دوره 45 روزه به مدت 35 روز در ایستگاه تحقیقات عراقی محله و مدت 10 روز در مرکز تحقیقات و بخش تهیه و اصلاح بذر و نهال مشغول بکارآموزی شدم.
ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله گرگان:
در بدو ورود به ایستگاه تحقیقات عراقی محله به تابلویی برمیخوریم که مشخصات ایستگاه به اختصار و به شرح زیر درج گردیده است:
· ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله
· تاسیس 1337
· مساحت 37 هکتار
· ارتفاع از سطح دریا 5/5 متر
· میزان بارندگی 450-400 میلیمتر
پروژههایی که در ایستگاه بر روی آنها کار میشود، عبارتند از:
دانههای روغنی؛
ذرت؛
گیاهان علوفهای؛
غلات؛
حبوبات؛
سبزی و صیفی.
اما در تحقیقات جدید که توسط مهندس کشت کار انجام گرفته، مساحت کل ایستگاه، 45 هکتار بود و ایشان نقشه کلی ایستگاه را کشیده و تمام تقسیمات موجود در ایستگاه را به صورت نقشه نشان دادهاند.
سویا
تاریخچه
این گیاه در اصول بومی آسیا و استرالیا میباشد و گیاهی است مهم که بیش از نیمی از روغن دنیا و بیش از 70% تجارت کنجاله دنیا را به خود اختصاص داده است. امریکا بزرگترین تولید کننده سویا، 63% تولید جهانی را به خود اختصاص داده است. سهم ایران، حدود 001/0%، یعنی حدود 200 هزار تن میباشد و بیشتر به منظور تهیه روغن کشت میشود که 90% آن نیز در شرق مازندران و استان گلستان کشت میشود. این در حالی است که در دنیا بخصوص در کشورهای توسعه یافته، از این گیاه فرآوردههای فراوانی از قبیل شیر، لبنیات، ماست، کره و بستنی بدست میآورند و مصرف سبزی خوردنی نیز دارد.
تاریخ دقیقی در مورد کاشت این گیاه در ایران در دسترس نیست، ولی از قدیمالایام در گیلان نوعی سویا موسوم به پشم باقلا یا خرس باقلا کشت میشده، ولی در سال 1341 گروه صنعتی بهشهر با وارد کردن تعدادی بذر از آرژانتین، اقدام به کشت آن نموده است.
گیاهشناسی
نام علمی سویا Glysin max، دیپلوئید و مقدار کروموزم آن 40 است. گیاهی است یکساله، ارتفاع بوته 180-75 سانتیمتر، عمق ریشه آن تا حدود 160-150 سانتیمتر و ریشههای فرعی آن در حدود 60-30 سانتیمتر در خاک متفرقند. سه نوعه ریشه دارند: نابجا، اصلی و فرعی که برخی مواقع بر روی آنها برجستگیهایی دیده میشود که محل زندگی باکتریهای میلهای به نام ریزوبیوم ژاپونیکم است که در صورت نیتروبودن خاک بعد از 42-30 روز از کاشت ظاهر میشوند.
3 نوع برگ در سویا دیده میشود:
1. برگهای لپهای 2. برگهای ساده و 3. برگهای 3 برگچهای
زیر و روی برگ و همچنین سطح ساقه و غلات سویا پوشید از کرکهایی به رنگ طلایی یا نقرهای بسته به رقم میباشد.
کاشت:
در گلستان ارقام ویلیامز به عنوان زودرس، هیل و سحر به عنوان میانرس و گرگان 3 به عنوان دیررس کشت میشوند.
آمادهسازی زمین:
معمولاً کشت سویا به دو صورت بهاره و تابستانه صورت میگیرد.
در کش بهاره، زمین را در زمستان یک شخم عمیق زده و در بهار نیز یک شخم به عمق 20 سانتیمتر برخلاف شخم قبلی میزنیم. پس از تسطیح آبیاری انجام گرفته و عملیات کشت به صورت ردیفی و حتماً به شیوه هیرمکاری صورت میگیرد، زیرا هم به کمبود آن و هم به زیادی آن حساس است.
عمق کاشت بذر، 5-3 سانتیمتر بسته به بافت خاک میباشد.
فاصله ردیفهای کاشت در ارقام بهاره، 65-45 سانتمیتر و ارقام تابستانه، 40-25 سانتیمتر میباشد.
خاک مطلوب آن رسی ـ شنی با بافت متوسط و اسیدیته 7-6، به شوری حساس میباشد و در Ecهای بالاتر از 4 میلیموس گلها عقیم میشوند.
تاریخ کاشت در کشت بهاره بایستی در اولین فرصتی که پیش آمد، یعنی بعد از رفع سرمای زمستانه اقدام به کشت نمود. در کشتهای تابستانه به علت حساسیت این گیاه به طول روز نبایستی تاریخ کاشت آن عقب بیافتد.
داشت:
عملیات داشت سویا که از مرحله 2 برگی شدن آغاز میشود، معمولاً بر اساس جداول تعینی شده استاندارد رشد رویشی و زایشی که در اختیار زارع یا اصلاحگر قرار میگیرد، انجام میشود.
در مورد آبیاری صحیح از زمان گلدهی تا نزدیک رسیدن نیاز آبی این گیاه شدید است. خصوصاً اول گلدهی تا اوایل دانه بستن. دوره آبیاری سویا در منطقه گلستان، هر 14-10 روز یکبار است، یعنی 5-4 بار در طول دوره رشد و نمو نیاز به آبیاری دارد.
از مرحله 6-4 برگی شدن نیز بایستی عملیات وجینی و مبارزه با علف هرز و سله شکنی و خاک دادن پای بوته صورت گیرد. در طی این مراحل بایستی همواره مواظب خسارت آفات نیز باشیم.
کوددهی:
ازت: از مهمترین نکتهای که از لحاظ دادن یا ندادن کود ازت بایستی درنظر داشته باشیم، این است که اگر قبلاً در زمینی در مورد نظیر سویا کشت شده است، تا حدود 5-4 سال بعد از آن نیاز چندانی به کود ازتن نخواهیم داشت، زیرا در صورت کشت مکرر سویا در یک مزرعه گرهگهای موجود در ریشه این گیاه قادر به ذخیرهسازی مقادیر متنابهی از ازت هوا میباشند و علاوه بر ازت مورد نیاز گیاه 200-180 کیلوگرم ازت نیز به خاک بیافزایند. البته در صورت مصرف بیرویه کود ازت، میزان پرتئین دانه افزایش و درصد روغن آن کاهش خواهد یافت.
بیماری:
پوسیدگی ذغالی: یکی از مهمترین بیماریهای شایع سویا است که سبب خسارت شدیدی به مزارع سویا شده و عملکرد را شدیداً کاهش میدهد و عمدتاً در مراحل آخر رشد گیاه خود را نشان داده و با خشکانیدن بوتهها، سبب رسیدگی زودتر کاذب گیاه میشود، به شکلی که غلافها ظاهراً رسیده به نظر میرسند، ولی دانهها پر نشده و وزن دانه شدیداً کاهش مییابد.
قارچ عامل این بیماری ماکروفومینا میباشد. مشخص شده که با توجه به این که این قارچ در خاک باقی میماند، در صورت بروز تنش خشکی، معمولاً این قارچ فعال شده و آثار خسارت ظاهر میشود. برای مبارزه با این بیماری باید از بروز تنش خشکی در سویا جلوگیری نمود.
سویا دارای انواع بیماریهای قارچی باکتریایی و ویروسی میباشد. بوتهمیری، لکه برگیها، سوختگیهای برگی، سفیدک سطحی و بیماری لکه ارغوانی در این منطقه بیشتر شایع میباشد.
از بیماریهای باکتریایی معمولاً سوختگیهای باکتریایی، خشکیدگی و پژمردگی باکتریایی مشاهده میشود که برای مبارزه با آن با ناقلین آن از جمله شتهها مبارزه کرد و از انواع ویروسی میتوان ویروس موزائیک سویا را نام برد.
آفات:
1. تریپس: این آفت ریز و کوچک از مرحله 2 برگی شدن به گیاه حمله میکند و برای مبارزه با آن از سم متاسیستوکس استفاده میکنیم.
2. لاروهای کرم غوزه و کارادرینا: که از مرحله 8-5 برگی شدن به گیاه حمله نموده و برای مبارزه با آن از سموم نواکرون و لاروین استفاده میشود.
3. عسلک و کرم غوزه که در مراحل بعدی رشد سویا نیز دیده میشوند و برای مبارزه با آنها از سموم نواکرون و آدمیرال استفاده میکنیم.
البته اگر تداخل نسل در مزرعه پیش بیاید، یعنی در یک زمان حالتهای مختلفی از سیکل زندگی حشره مشاهده شود، مجبوریم از سموم ضربتی مثل رانیتول استفاده نماییم.
برداشت:
برداشت سویا زمانی صورت میگیرد که برگهای آن کاملاً ریخته و پاییزین غلاف آنها کاملاً زرد و خشک شده باشد. در ایران از 4 رقم موجود غیر از گرگان 3 که بلند قد و چندشاخه است و با کمباین قابل برداشت است، کشاورزان با تحمل هزینههای بالا بوتهها را از قسمت سطحی با دست درو میکنند. هنگام برداشت رطوبت دانه بایستی کمتر از 15% باشد، ولی به منظور انبارداری طولانی بایستی رطوبت به 13% و کمتر از آن برسد.
طرحهای در دست اجرا در ایستگاه تحقیقاتی عراقی محله:
در مدت 10 روز حضورم در بخش دانههای روغنی (سویا)، سعی کردم مطالبی در مورد سویا، طریقه کاشت، داشت و برداشت بدست آورم، ولی در زمان حضور من بیشتر کارهای سویا تمام شده بود و روزهای آخر برداشت محصول بود.
در اولین روز به اتفاق آقای مهندس مهقانی که ایشان به مدت 2 سال به صورت امریه مشغول همکاری بودند و روزهایذ آخر خدمت مقدس سربازی ایشان بود و در قسمت دانههای روغنی بخصوص سویا فعالیت میکردند. در این روز کارگران آماده برداشت سویا بودند که در روز قبل مشخص شده بود که کدام کرت برداشت شود. با آمدن مهندس مهقانی کار شروع شد:
بوتههای مربوط به هر کرت را جداگانه برداشت کرده و یک نفر اطلاعات مربوط به آنها را نوشته و آنها را توسط نخی میبست تا با هم قاطی نشوند. وقتی که بیشتر کرتها را برداشت کردند، کمباین مخصوص (دروکن سویا) در کنار هر کرت آمده و جداگانه سویاها را میکوبید و دانهها را داخل کیسه ریخته دوباره مشخصات مربوطه را نوشته و به داخل انبار انتقال میدادند.
طریقه برداشت در طرحهای آزمایشی بدین ترتیب بود که بیشتر کشتها به صورت چهار ردیف انجام میگیرد، چون ماشین کاشت چهار ردیفه بود. در هنگام برداشت ردیف اول و ردیف چهارم، برداشت نمیشود و 2 ردیف وسطی را برداشت میکنند. در دو ردیف وسط نیز بوتههای اول و آخر را برداشت نمیکند، به عنوان شاهد در مزرعه باقی میماند.
در روز بعد با خانم مهندس رییسی آشنا شدم. ایشان نیز بر روی دانههای روغنی از جمله سویا تحقیق میکردند. ایشان کارهای خود را برای بنده تشریح کردند. مراحل مختلف کار برای معرفی رقم جدید را توضیح دادند. بیشتر کارهای انجام شده بر روی سویا با ارقام مختلف بیشتر ارقام برداشت شده بود و چند رقمی که باقیمانده، به خاطر دیررسی بودن گیاه میباشد.
ایشان طریقه تشخیص دو رقم سویا، از جمله گرگان 3 و D.P.X را به من گفتند. تشخیص از روی رنگ کرکها میباشد. کرک در رقم گرگان 3، سفید میباشد، ولی در D.P.X کرکها طلایی هستند. همچنین از روی دانه نیز میتوان تشخیص داد. ناف دانه گرگان 3 سفید بوده، ولی D.P.X سیاه میباشد. تعداد غلاف در D.P.X بیشتر از گرگان 3 میباشد. گرگان 3 بیشتر به صورت خوابیده دیده میشود. وزن هزار دانه گرگان 3، بیشتر از D.P.X است.
الف: کاشت
تاریخ مناسپب کاشت:
نتایج بدست آمده در استان نشان میدهد مناسبترین تاریخ کاشت گندم در شرایط دیم، اوای1ل تا اواسط آذرماه و در شرایط آبی در طول آذرماه میباشد. تاخیر در تاریخ کاشت، کاهش قابل ملاحظه محصول را دربر دارد. اگرچه این کاهش عملکرد با افزایش میزان بذر قابل جبران نیست. لیکن با توجه به مدت زمان تاخیر در کاشت، اضافه نمودن بذر مصرفی تا اندازهای از افت بیشتر عملکرد جلوگیری خواهد نمود. به ازاء هر روز تاخیر در کاشت بایستی حدوداً 1-7/0 کیلوگرم بذر به مقدار توصیه شده اضافه نمود.
میزان بذر مصرفی:
مناسبترین تراکم بذر بر مبنای 350 بذر در مترمربع و با توجه به وزن هزار دانه برای ارقام اصلاح شده منطقه بین 150-130 کیلوگرم در هکتار با استفاده از خطی کارهای معمول و ردیفکار پرسی میباشد. چنانچه کشت به روش دستپاش و یا با استفاده از کودپاشها صورت گیرد، میزان بذر مصرفی 180 کیلوگرم در هکتار میباشد.
عمق مناسب کاشت بذر:
عمق مناسب کاشت بسته به شرایط آبی و دیم بین 4 تا 7 سانتیمتر متغیر است.
ب: داشت
مصرف کودهای شیمیایی:
به طور کلی برای مصرف کودهای شیمیایی بهتر است نسبت به تجزیه خاک مزرعه اقدام نمود. در صورت عدم امکان انجام آزمون خاک برای عناصر پرمصرف مقادیر کودی ذیل در کشت گندم آبی توصیه میگردد. 250-150 کیلوگرم اوره در هکتار در زمینهایی که بافت خاک سبک میباشد، مصرف آن در مراحل قبل از کاشت، پنجهزنی، ساقه رفتن و تشکیل سنبله توصیه میشود و در زمینهایی که دارای بافت سنگین میباشند، در مراحل قبل از کشت، پنجهزنی و ساقه رفتن بکار میرود.
100-75 کیلوگرم در هکتار کود سوپر فسفات تریپل که قبل از کشت با شخم زیر خاک گردد (لازم به یادآوری است که مصرف کودهای فسفاته بهتر است با انجام آزمون خاک صورت گیرد). 150-100 کیلوگرم سولفات یا کلرور پتاسیم در هکتار هنگام کشت با شخم زیر خاک گردد. از کود کلرور پتاسیم میتوان به صورت سرک نیز استفاده نمود. در زمینهای شور مصرف سولفات پتاسیم بر کلرور پتاسیم ارجحیت دارد.
سولفات روی 35 کیلوگرم در هکتار، سولفات منگنز 20 کیلوگرم در هکتار و سولفات آهن 75 کیلوگرم در هکتار، قبل از کاشت با شخم زیر خاک گردد. یادآوری میگردد بعد از مصرف کودهای میکرو در خاک این کودها نبایستی حداقل 3 سال مصرف شوند.
محلولپاشی با کود میکروی کامل با غلظت سه در هزار در سه مرحله، اوایل پنجهزنی، تولید ساقه (ظهور دومین گره) و ظهور خوشه (بعد از گلدهی) انجام میگیرد. بهتر است محلول پاشی هنگام عصر یا صبح زود هنگامی که هوا خنک و وزش باد وجود ندارد، انجام گیرد و زمین نیز دارای رطوبت کافی باشد.
توصیههای مهم کودی برای گندم دیم
اوره 125-75 کیلوگرم در هکتار، سوپرفسفات تریپل 75-50 کیلوگرم در هکتار، سولفات پتاسیم 100-75 کیلوگرم در هکتار، سولفات روی 20 کیلوگرم در هکتار، سولفات منگنز 10 کیلوگرم در هکتار و سولفات آهن 40 کیلوگرم در هکتار.
لازم به ذکر است که مصرف کودهای فسفاته در شرایط دیم حتماً با آزمون خاک همراه باشد، زیرا مزارعی که خاک آنها بیشتر از حد بحرانی تعیین شده، فسفر داشته باشد، مصرف این کودها نه تنها اضافه عملکردی را سبب نخواهد گردید، بلکه حذف عناصر ریزمغذی به ویژه روی را مختل مینماید.
مراحل مختلف آبیاری گندم
در مناطق کوهپایه، 1 تا 2 تن نوبت آبیاری در اواسط فروردین و نیمه اول اردیبهشت ماه، بخش مرکزی استان 2 تا 3 نوبت آبیاری در اواخر اسفند، اواسط فروردین و نیمه اول اردیبهشت ماه، حاشیه رودخانه اترک، 3 نوبت آبیاری در اواخر اسفند، اواسط فروردین و نیمه اول اردیبهشت ماه میباشد.
در اراضی شور به منظور بهرهگیری مناسبتر از آب، ایجاد زهکش و استفاده از ساب سویلر و ریپر توصیه میگردد.
کنترل علفهای هرز
عمدهترین علفهای هرز باریک برگ مزارع گندم منطقه یولاف وحشی، فالاریس، چچم و دم روباه کشیده میباشند که میتوان از سموم علفکش ایلوکسان و گراسپ به میزان 5/2 لیتر در هکتار در مراحل 2 تا 4 برگی تا اوایل پنجهزنی استفاده نمود.
همچنین میتوان از علفکش تاپیک به میزان 6/0 تا 8/0 لیتر در هکتار برای کنترل علفهای هرز یولاف وحشی، فالاریس، چچم و دمروباهی کشیده از ابتدا تا انتها پنجهزنی گندم استفاده نمود.
مهمترین علفهای هرز پهن برگ یکساله مزارع گندم شامل شلمی، پنیرک، کنگر وحشی، گل گندم و علف هفتبند میباشد که میتوان از سموم علفکش گرانستار به میزان 20-15 گرم در هکتار از مرحله دو برگی تا اواخر ساقهدهی گندم استفاده نمود. همچنین میتوان از علفکش ترفوردی (2.4.D) نیز به میزان 5/1-1 لیتر در هکتار برای کنترل علفهای هرز پهن برگ یکساله و چندساله نیز استفاده نمود.
برداشت محصول
مناسبترین زمان برداشت گندم توسط کمباین، موقعی است که رطوبت دانه حدود 12-10 درصد باشد و به اصطلاح دانه گندم زیر دندان شکسته شود.
برداشت دیرتر از موعد سبب میگردد که به واسطه رشد سریع علفهای هرز تابستانه در داخل مزارع گندم، به هنگام برداشت رطوبت دانه افزوده گردد که این امر در نهایت کاهش کیفیت محصول را به دنبال خواهد داشت.
آفات مهم گندم
سوسک سیاه گندم (زابروس):
این آفت در مرحله پنجه زدن، به خصوص در اراضی دیم استان به بوتههای گندم خسارت وارد میکند. خسارت اصلی مربوط به لارو این آفت میباشد که روزها را در زیر خاک به سر برده و به هنگام غروب به سطح خاک میآید و برگ گندم را گرفته و به داخل تونل خود در زیر خاک برده و از آن تغذیه مینماید.
بهترین راه مبارزه با این آفت، تناوب زراعی است. روش دیگر، ایجاد بستری نامناسب در سطح خاک جهت تخمریزی آفت است که این کار با شخم تابستانه عملی است. در مبارزه شیمیایی میتوان از سموم سوین به میزان 5/1-1 کیلوگرم در هکتار یا لاروین به میزان 5/0 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.
لارو سیمی (Agriotes):
این آفت به خصوص در مناطق دیم از ریشههای اصلی و فرعی گندم تغذیه نموده و تا مرحله پنجهزدن خسارت به بوتهها و در نتیجه سبب کاهش تراکم بوته میگردد.
سوسک برگخوار لما:
این آفت در اوایل بهار با تخمریزی بر روی بوتههای گندم از طریق حشره کامل و لارو آن سبب ایجاد خسارت میشود.
بیماریهای مهم گندم
مساعد بودن شرایط محیطی برای عوامل بیماریزا (درجه حرارت معتدل، رطوبت بالا و بارندگی فراوان) از یک طرف و گستردگی و تنوع محصولات زراعی در استان گلستان موجب شده تا آفات و بیماریهای مختلفی باعث وارد آوردن خسارات کمی و کیفی به محصول گردد. از جمله مهمترین بیماریهای گندم در این استان میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
سفیدک سطحی یا پودری گندم:
عامل آن Erysiphe graminis است. این بیماری بیشتر در شرایط خنک و مرطوب به صورت پودر یا کپک سفید تا شیری رنگ روی برگها، غلاف ساقه و خوشه ظاهر میشود و از مرحله دوبرگی تا زمان خمیری موجب آلودگی میشود. برای کنترل آن استفاده از ارقام مقاوم یا نیمه مقاوم، رعایت تراکم مناسب یا کمتر در مناطق آلوده، آبیاری مناسب و در صورت گسترش بیمرای در مزارع در مواردی که ارقام کاملاً حساس کشت شدهاند، همراه با کنترل کمپلکسی از بیماریها میتوان مبارزه شیمیایی با سمومی مانند تیلت (5/0 تا 1 لیتر در هکتار) انجام داد.
بیماری سپتوریوز برگ گندم:
عامل آن Septoria tririca است که در شرایط گرم و مرطوب به شدت گسترش پیدا میکند. علائم آن به صورت لکههای قهوهای رنگ که دانههای ریز سیاه رنگ (باریاپیکنید قارچ) روی این لکهها ظاهر میشود. این لکهها کمکم بزرگ و کل برگ را منهدم خواهد کرد. این بیماری بیشتر روی غلاف برگ و پهنک برگ ظاهر و گسترش پیدا میکند. برای کنترل آن استفاده از ارقام مقاوم، تناوب زراعی و در صورت حساسیت شدید رقم کشت شده و مساعد بودن شرایط محیطی و گسترش آن در مزرعه به همراه کمپلکسی از بیماریها میتوان اقدام به مبارزه شیمیایی (با سم تیلت به میزان یک لیتر در هکتار) یا آلتو به میزان 5/1 تا 1 لیتر در هکتار نمود.
رقم تجن به لحاظ سازگاری و پتانسیل عملکرد بالا در مناطق مختلف استان گلستان از وضعیت مطلوبی برخوردار است.
رقم زاگرس مناسبترین رقم مناطق دیم میباشد که علاوه بر این، ارقام کوهدشت و تجن از سازگاری مطلوبی در مناطق دیم برخوردارند.
ارقام شیرودی و اترک از پتانسیل عملکرد و سازگاری مطلوبی برخوردار میباشند. اما به جوانهزنی روی خوشه قبل از برداشت حساس بود، لذا توصیه میشود در مناطق که دارای آب آبیاری مطمئن بوده و از بارندگی و رطوبت نسبی کمتری برخوردار است، کشت گردند.
من در پروژه غلات متاسفانه فقط به مدت 5 روز توانستم حضور پیدا کنم. البته قبلاً نیز در زمان حضور در پروژههای دیگر از اطلاعات و تجربیات مهندس کلاته و همکاران قسمت غلات استفاده کرد. جناب مهندس کلاته یکی از زحمتکشترین محققینی میباشد که بطور جدی در پروژه غلات به خصوص گندم نا فعالیت میکنند و موی خود را با گندم سفید کردهاند و خیلی اطلاعات مفید و پرارزشی داشتند که بنده تا جایی که میتوانستم، از گفتهها و تجربیات ایشان و دیگر همکاران وی استفاده کردم.
اولین پروژه و آزمایش مهندس کلاته، مربوط به مناطق کوهستانی میشد. ایشان و همکارانش برای اینکه بتوانند یک رقم مناسب برای مناطق کوهستانی ارائه دهند، در یکی از مناطق کوهستانی به نام دوزین شروع به کشت گندم کردند. البته من نتوانستم به همراه این گروه به آنجا بروم.
آزمایشهایی که مربوط به قسمت تکثیر بود، در دوزین علیآباد و چهارباغ شاه کوه انجام میدادند. یکی دیگر از آزمایشات به نام آزمایشات بینالملل بود که در داخل ایستگاه انجام دادند . در اوایل آذرماه این کار انجام شد.
آزمایش دیگر به نام کلکسیون بذر، کشت نسلهای مختلف گندم از F1 تا F7 بود.
یکی از آزمایشات داخل ایستگاه تکثیری خود مهندس و همکاران میباشد که برای اجرای این آزمایشات، ابتدا زمین را آماده کرده و شخم میزنند. سپس نقشه را داخل زمین پیاده میکنند، زیرا در این آزمایشات فقط از هر نمونه مقداری میکارند. به همین خاطر زمین را به کرتها و ردی،هایذ کوچک تقسیم میکنند و شروع به کشت میکنند.
جناب مهندس کلاته و مهندس آبرودی برای رسیدن به یک رقم جدید در طی چند سال زحمت فراوانی میکشند تا اینکه از چند دانه به چندین دانه و پس از کشت چند سال به مقداری بذر دست یابند تا بتوانند در صورت مفید بودن و سازگاری با منطقه، آن را به تولید انبوه رساند. البته این آزمایشات را فقط در سطح استان انجام نمیدهند، بلک در سطح کشور انجام میدهند تا بدانند که آیا این رقم جدید فقط با استان ما سازگاری دارد یا اینکه در سایر استانها نیز سازگاری دارد.