دسته بندی | کارآفرینی |
بازدید ها | 0 |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 439 کیلو بایت |
تعداد صفحات فایل | 89 |
پروژه کارآفرینی طرح حسابداری پیمانکاری در 89 صفحه ورد قابل ویرایش
چکیده مطالب
تنوع مؤسسات و گونه گونی فعالیتهای مختلف اقتصادی در پهنه جهان، دانش و حرفه حسابداری را بر آن داشته تا در قالب مبانی و اصول عمومی، راه حلهای متناسبی را برای نگهداری حسابهای فعالیتهای گوناگون، به نحوی فراهم آورد که صورتهای مالی مؤسسات تصویر گویاتری از نتایج عملیات و وضعیت مالی ارائه دهند. از طرفی، فعالیتهای مؤسسات اقتصادی در کشورهای مختلف در بستری از اوضاع و احوال اقتصادی و اجتماعی و در محدوده مناسبات حقوقی کشور انجام می شود و این عامل، به نوبه خود، جستجو و یافتن راه حل مناسب و مطلوب را در محدوده راه حلهای متعارف در سطح بین المللی الزامی کرده است.
ارجاع طرحهای ساخت و ساز ابنیه، تأسیسات و تجهیزات بزرگ از طرف کارفرمایان عمومی و خصوصی به پیمانکاران مختلف، انعقاد قراردادهای بلند مدت پیمانکاری برای اجرای طرحهای یاد شده و انجام دادن فعالیتهای ساخت و ساز در قالب این قراردادها توسط پیمانکاران، یکی از فعالیتهای عمده اقتصادی است که نیازمند روشهای مناسب ثبت و ضبط معاملات و فعالیتهای مالی، تهیه و تنظیم گزارشهای درون سازمانی، اندازه گیری و شناخت درآمد و در نهایت تهیه و ارائه صورتهای مالی متناسب برای پیمانکاران و کارفرمایان است.
حسابداری پیمانکاری یکی از مقولاتی است که مراجع حرفه ای، پژوهشگران و مؤلفان حسابداری در کشورهای پیشرفته از دیرباز به عنوان مقوله خاص در حسابداری به آن پرداخته اند و در کشورهای پیشرفته و همچنین در سطح بین المللی استاندارهای حسابداری خاصی برای آن وضع شده است. در کشور ما نیز از الها پیش مبحث حسابداری پیمانکاری در کتابها و نشریات گوناگونی مورد بحث قرار گرفته و کوشش شده است در چارچوب روشها و رویدادهای متداول و استانداردهای حسابداری کشورهای پیشرفته راه حل ها و روشهای مناسبی برای نگهداری حسابها، شناسایی و اندازه گیری سود عملیات پیمانکاری و تهیه و ارائه صورت های مالی مؤسسات پیمانکاری در قالب مناسب حقوقی سازوکارها و الزامات محیطی حاکم بر این فعالیت عمده اقتصادی عرضه می شود.
§ ارکان اصلی پیمانکاری
در هر نوع عملیات پیمانکاری سه رکن اصلی زیر وجود دارد.
§ کارفرما
کارفرما، شخصی حقیقی یا حقوقی است که اجرای عملیات معینی را به پیمانکار واگذار می کند. کارفرما که تأمین کننده منابع مالی طرح است برای مطالعه، طراحی و نظارت بر اجرای عملیات موضوع پیمان معمولاً از خدمات مهندسان مشاور بهره می گیرد. جانشینان یا نمایندگان قانونی کارفرما در حکم کارفرما محسوب می شوند.
§ پیمانکار
پیمانکار، شخصی حقیقی یا حقوقی است که مسئولیت اجرای کامل عملیات موضوع پیمان را تا تکمیل نهایی آن به عهده می گیرد. پیمانکار معمولاً به منظور آسان کردن اجرای قسمت یا قسمتهای خاصی از عملیات موضوع پیمان(نظیر لوله کشی، آهنگری و نقاشی) قراردادهایی را با اشخاص یا پیمانکاران جزء منعقد می کند.
در مواردی که انجام دادن یک طرح خاص یا اجرای طرحهای بزرگ نیازمند همکاری چند شرکت پیمانکاری با تخصصهای مختلف باشد، برای افزایش توان مالی و عملیات و توزیع خطرات ناشی از اجرای عملیات موضوع پیمان، می توان از همکاری یا مشارکت و یا ادغام چند شرکت پیمانکاری، گروه شرکتهای پیمانکاری بوجود آورد. شرکتهای تشکیل دهنده این گروه، در عین حال، شخصیت حقوقی خود را برای سایر کارها حفظ می کنند.
§ قرارداد
قرارداد، رابطه ای حقوقی بین پیمانکار و کارفرماست که منشأ تعهد و التزام برای طرفین می باشد. کارفرما برای انجام دادن موارد زیر معمولاً قراردادهایی را با مؤسسات مشاوره ای یا پیمانکاری منعقد می کند:
الف-مطالعات بنیادی و تحقیقاتی طرح
ب-تهیه طرح
ج-اجرای طرح
د-نظارت بر اجرای طرح
بستن قرارداد مهمترین بخش از فعالیت پیمانکاری است. موضوع این قراردادها معمولاً ساختن یک دارایی یا داراییهایی است که در مجموع طرح واحدی را تشکیل می دهند. قراردادهائی که موضوع آنها ارائه خدمات است و مستقیم به قرارداد ساخت یک دارایی مربوط می شود نیز جزو قرارداد پیمانکاری به شمار می آید. قراردادهای خدماتی مانند مدیریت تهیه طرح، مدیریت اجرا، معماری و محاسبات فنی که به ساختن یک دارایی ارتباط پیدا می کند از جمله این قراردادهاست.
طول مدت اجرای قراردادهای پیمانکاری معمولاً بیش از یک سال است، یعنی تاریخ شروع و تکمیل فعالیت موضوع آن در دوره های مالی متفاوت قرار می گیرد. اما طول مدت اجرای قرارداد نباید به عنوان عامل مشخصه یک قرارداد بلند مدت پیمانکاری محسوب شود. در قراردادهایی که طی مدتی کمتر از یک سال تکمیل می شود اگر فعالیت انجام شده آنقدر اهمیت داشته باشد که عدم شناسایی درآمد و هزینه در یک دوره مالی، نتایج عملیات را مخدوش کند قرارداد باید بلند مدت به شمار آید، مشروط بر اینکه در طول دوره های مالی مختلف رویه یکنواختی در اجرا بکار گرفته شود.
§ انواع قراردادهای پیمانکاری
قرارداد پیمانکاری را در صورتی که مخالف قانون نباشد، می توان به انواع مختلف بین کارفرما و پیمانکار منعقد کرد. قراردادهای متداول پیمانکاری به شرح زیر است:
§ مراحل اجرای طرح
مراحل اجرای طرحهای بلند مدت پیمانکاری در مؤسسات بخش عمومی و بخش خصوصی تفاوت ماهوی ندارد و مؤسسات بخش خصوصی در اجرای عملیات پیمانکاری کمابیش از تشریفات مورد عمل بخش عمومی پیروی می کنند. طرحهای بلند مدت پیمانکاری معمولاً در سه مرحله مطالعات مقدماتی، مطالعات تفصیلی و اجرا و نظارت انجام می شود که هر یک از این مراحل شامل اقدامات معینی به شرح زیر است:
· مرحله اول: مطالعات مقدماتی طرح
1.مطالعات شناسایی طرح
2.تهیه طرح مقدماتی
· مرحله دوم: شناسایی تفصیلی طرح
1.تهیه نقشه های تفصیلی
2.تهیه اسناد و مدارک مناقصه
· مرحله سوم: اجرای طرح:
1.ارجاع کار به پیمانکار
2.انعقاد قرارداد پیمانکاری
3.عملیات اجرایی
4.تنظیم و پرداخت صورت وضعیتها
5.تحویل موقت
6.تحویل قطعی
تهیه نقشه های تفصیلی
طراحی تفصیلی و اجرایی طرح شامل بررسیها، تحقیقات، کاوشهای سطحی و زیر سطحی، نقشه برداریها، طراحی های دقیق و آزمایشهای لازم به منظور تعیین مشخصات فنی طرح، مقادیر دقیق کار، برنامه زمانی اجرای کار، منابع تهیه مصالح و تهیه نقشه های تفصیلی و اسناد و مشخصات اجرایی طرح برای گزینه انتخابی است که در مرحله طرح مقدماتی پیشنهاد و توجیه شده است.
2.تهیه اسناد و مدارک مناقصه
اسناد مناقصه شامل شرایط عمومی و خصوصی پیمان، مشخصات فنی عمومی و خصوصی، مقادیر کار و برآورد هزینه اجرای طرح بر اساس آخرین فهرست بها، استعلام و یا به وسیله مشاور از روی نقشه های کلی و تفصیلی است.
اسناد و مدارک مناقصه باید به شکلی تنظیم و فراهم شود که پیمانکار در صورت تمایل به شرکت در مناقصه، بدون هیچ گونه ابهامی بتواند بر اساس آنها، مبلغ پیشنهادی خود را برای اجرای طرح به سادگی و دقت محاسبه کند.
شروع اقدامات مربوط به اجرای طرح موکول به اتمام مطالعات تفصیلی و پذیرش طرح و اطمینان یافتن از وجود اعتبار مورد نیاز تا اتمام و تکمیل کار و نیز تأمین سایر منابع از قبیل زمین، پروانه ساختمان و آب و برق است.
مرحله سوم: اجرای طرح
1.ارجاع کار به پیمانکار
اجرای طرحهای بلند مدت پیمانکاری معمولاً به ترتیب زیر به مؤسسات پیمانکاری واگذار می شود:
2.دعوت از پیمانکاران برای اجرای طرح
پس از آماده شدن اسناد و مدارک مناقصه و اطمینان از مهیا بودن زمین یا محل اجرای طرح، به یکی از روشهای زیر از پیمانکاران برای اجرای طرح دعوت می شود:
فرمهای مربوط به دعوتنامه شرکت در مناقصه در پیوست شماره 1 این پروژه ارائه شده است.
3.شرکت در مناقصه
چنانچه کادر فنی پس از مطالعه اسناد و مدارک مناقصه، اجرای طرح را با توجه به امکانات پیمانکار، عملی و اقتصادی تشخیص دهد و پیمانکار تمایل به شرکت در مناقصه داشته باشد قیمت کل کار را از روی نقشه ها محاسبه و با افزودن سود مورد انتظار به آن پیشنهاد می کند. قیمت پیشنهادی نباید به صورت تخفیف یا افزودن بر ارقام برآوردی مندرج در اسناد و مدارک مناقصه باشد.
هریک از پیمانکاران برای تضمین اجرای طرح به قیمتی که پیشنهاده کرده اند، باید ضمانتنامه ای از بانک دریافت و به کارفرما تسلیم کنند. بنابراین، ضمانتنامه شرکت در مناقصه در واقع ضمانت بانک از پیمانکار در مقابل کارفرماست، مبنی بر اینکه اگر برنده مناقصه حاضر به عقد قرارداد نشود بانک بنا به تقاضای کارفرما وجه ضمانتنامه را به وی پرداخت خواهد کرد (یک نمونه از ضمانتنامه شرکت در مناقصه در پیوست شماره 8 این کتاب ارائه شده است).
صدور ضمانتنامه شرکت در مناقصع از طرف بانکها موکول به دریافت وثیقه از طرف پیمانکار است. پیشنهاد دهندگان می توانند به جای ضمانتنامه بانکی سپرده نقدی نیز به عنوان تضمین به حساب مناقصه گزار واریز کنند.
قیمت پیشنهادی پیمانکار برای اجرای طرح، همراه با سایر اسناد ذکر شده در آگهی مناقصه، در دو پاکت جداگانه، پاکت «الف» حاوی اسناد مناقصه از جمله ضمانتنامه شرکت در مناقصه و پاکت «ب» حاوی قیمت پیشنهادی در موعد مقرر به دستگاه مناقصه گزار تسلیم می شود.
4.انتخاب پیمانکار
در مناقصه مربوط به طرحهای عمرانی، برنده مناقصه بوسیله کمیسیون مناقصه و به ترتیب زیر انتخاب می شود:
دستگاه مناقصه گزار پس از اتمام مدت مناقصه، کمیسیون تعیین برنده مناقصه را تشکیل می دهد. این کمیسیون هنگام گشودن پیشنهادها نخست پاکتهای «الف» را باز می کند و پس از بررسی چنانچه مدارک این پاکتها کامل باشد و پیمانکار تمامی شرایط مندج در آگهی مناقصه را رعایت کرده باشد و کلیه مدارک (از جمله ضمانتنامه شرکت در مناقصه)را ارسال کرده باشد پاکتهای «ب» را که حاوی برگ پیشنهاد قیمت است باز می کند.
کارفرما پس از رسیدگی صورت وضعیت و وضع مبالغ زیر که بر طبق قانون یا قرارداد ملزم به کسر آن است تتمه قابل پرداخت را با تنظیم سند حداکثر ظرف ده روز با صدور چک به پیمانکار پرداخت می کند.
· وجوهی که بابت صورت وضعیت قبلی پرداخت شده است.
· 10% وجه الضمان یا سپرده حسن انجام کار
· اقساط پیش پرداخت
· 5% مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 قانون مالیاتهای مستقیم
· 6% حق بیمه قرارداد طرحهای عمرانی موضوع مواد 3 و 4 آیین نامه نحوه تسلیم صورت مزد، میزان و نحوه پرداخت حق بیمه کارکنان شاغل در طرحهای عمرانی.
· سایر کسور بر طبق قانون یا قرارداد
تمام مبالغ مندرج در صورت وضعیتها و نیز پرداختهایی که بابت آن انجام می گیرد جنبه موفقیت و غیر قطعی و علی الحساب دارد و هر نوع اشتباه در اندازه گیری و محاسباتی در صورت وضیعتهای بعدی و یا در صورت وضعیت قطعی اصلاح و رفع خواهد شد.
5.تحویل موقت
پیمانکار پس از آنکه حداقل 97 درصد از عملیات موضوع پیمان را طبق مشخصات و نقشه ها و سایر اسناد و مدارک منضم به پیمان انجام داد در صورتی که باقیمانده و یا نقایص کارهای مربوط به قسمت عمده ای از یک کار، اساسی و یا به صورتی نباشد که استفاده از کار انجام شده از غیرممکن سازد می تواند از طریق دستگاه نظارت تقاضای تحویل موقت کرده و نماینده خود را برای عضویت در کمیسیون تحویل موقت معرفی کند و در عین حال انجام دادن کارهای جزئی باقیمانده ار نیز تقبل کند.
دستگاه نظارت پس از بازدید از عملیات، تشکیل کمیسیون تحویل موقت را از کارفرما تقاضا می کند.
کمیسیون تحویل موقت فهرستی از نقایص و معایب کارها و عملیات ناتمام تنظیم و ضمیمه صورتمجلس تحویل موقت می کند و برای رفع نقائص و معایب و تکمیل کارهای نیمه تمام مهلتی را برای پیمانکار تعیین می کند و به دستگاه نظارت مأموریت می دهد که در رأس مهلت مزبور عملیات را مجدداً بازدی کند و اگر بر اساس فهرست نقایص هیچ گونه عیب و نقص و کار ناتمامی باقی نمانده باشد صورتمجلس تحویل موقت و گواهی رفع نقایص و معایب را برای کارفرما ارسال می کند تا پس از تصویب وی به پیمانکار ابلاغ شود.
5.1.برچیدن کارگاه
پیمانکار موظف است پس از تحویل موقت کلیه ماشین آلات و مصالح اضافی متعلق به خود را طی مدت مناسبی که مورد قبول دستگاه نظارت باشد از محل خارج کند. همچنین پیمانکار باید نسبت به برچیدن و تخریب کارگاه و خارج کردن مواد حاصل از آن اقدام کند. هزینه های مربوط به برچیدن کارگاه کلاً به عهده پیمانکار است و مصالح حاصل از تخریب نیز به وی تعلق دارد.
5.2. ابطال ضمانتنامه انجام تعهدات
حداکثر تا پانزده روز از تاریخ تحویل موقت، صورت وضعیت موقتی (صورت وضعیت ماقبل آخر) بدون منظور داشتن هیچ نوع مصالح پای کار تنظیم می شود. هرگاه بر اساس این صورت وضعیت پیمانکار بدهکار نباشد و یا جمع بدهی او از نصف کسور وجه الضمان کمتر باشد ضمانتنامه انجام تعهدات بلافاصله پس از تصویب صورتمجلس موقت آزاد می شود.
5.3. ابطال ضمانتنامه پیش پرداخت
ضمانتنامه پیش پرداخت تا پایان مدت پیمان معتبر است و مبلغ آن با پرداخت صورت وضعیتها به تدریج کاهش می یابد به نحوی که کل پیش پرداخت با آخرین صورت وضعیت موقت (صورت وضعیت ماقبل آخر) مستهلک می شود.
5.4. تهیه صورت وضعیت قطعی
به محض آنکه تحویل موقت کارها انجام گرفت دستگاه نظارت با همکاری پیمانکار به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد پرداخت.
صورتحساب قطعی پیمان بر اساس صورت وضعیت قطعی تهیه می شود و مبلغ آن شامل مبلغ صورت وضعیت قطعی و مبالغی است که بر اساس قرارداد و اسناد و مدارک پیوست به آن به مبلغ مزبور اضافه و یا از آن کسر شده است.
صورتحساب قطعی که به ترتیب بالا تنظیم می شود مأخذ تصفیه حساب نهایی پیمانکار خواهد بود و پس از امضای آن از طرف کارفرما و پیمانکار برای طرفین قطعی بوده و هر گونه اعتراضی نسبت به آن بلااثر خواهد بود.
هرگاه بر اساس صورتحساب قطعی، پیمانکار بستانکار یا بدهکار باشد در مدت یک ماه از تاریخ امضای صورتحساب قطعی این بدهی یا طلب باید تصفیه شود.
5.6. استرداد نصف سپرده حسن انجام کار
چنانچه پیمانکار قبلاً وجه سپرده حسن انجام کار (وجه الضمان) را در مقابل ضمانتنامه دریافت نکرده باشد نصف آن بلافاصله پس از تصویب صورت وضعیت قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می شود.
5.بهره برداری و نگاهداری عملیات موضوع پیمان
حسن انجام عملیات موضوع پیمان در دوره تضمین یعنی از تاریخ تحویل موقت برای مدتی که در قرارداد مشخص شده است تضمین می شود. اگر در این دوره معایب و نقائصی در کار مشاهده شود که ناشی از عدم رعایت مشخصات مذکور در مدارک پیمان و یا بکار بردن مصالح بد و نامرغوب باشد پیمانکار مکلف است آن معایب و نقایص را به هزینه خود رفع کند. در غیر اینصورت کارفرما حق دارد معایب و نقایص کار را رأساً یا به هر ترتیب که مقتضی بداند رفع کند و هزینه آن را از محل تضمین پیمانکار یا هر نوع مطالبات و سپرده ای که پیمانکار نزد او دارد برداشت کند.
هزینه بهره برداری و نگاهداری موضوع پیمان در دوره تضمین به عهده کارفرماست.
6.تحویل قطعی
کارفرما پس از پایان دوره تضمین به تقاضای پیمانکار اعضای کمیسیون تحویل قطعی را تعیین و به پیمانکار معرفی می کند. کمیسیون مزبور مانند تحویل موقت، پس از بازدید کارها هر گاه عیب و نقصی که ناشی از کار پیمانکار باشد مشاهده نکند تحویل قطعی را تأیید خواهد کرد و بلافاصله صورتمجلس مربوط به آن تنظیم و تصویب آن به پیمانکار ابلاغ خواهد شد.
کلیه اموال و داراییهای که پس از اجرای طرحهای عمرانی به کارفرما تحویل داده میشود جزو اموال عمومی به حساب می آید و حفظ و حراست آن با دستگاه اجرایی یا دستگاه مسئول بهره برداری است که این اموال و داراییهای را در اختیار دارد.
چنانچه کارفرما مؤسسه خصوصی باشد کلیه اموال و حقوق ناشی از آن به وی منتقل می شود.
6.1. استرداد نصف دیگر سپرده حسن انجام کار
نصف دیگر سپرده حسن انجام کار (وجه الضمان) پس از تصویب صورتمجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می شود.
تهیه صورت وضعیت قطعی
پس از تحویل موقت، دستگاه نظارت همراه با نماینده پیمانکار به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد پرداخت. مقادیر و ارقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می شود به تنهایی قاطع است و یکی از مأخذهای قطعی محاسبات خواهد بود ولو این که بین آنها و مقادیر یا ارقامی که در صورت وضعیت منظور شده است اختلافاتی باشد.
5.5.تهیه صورتحساب قطعی پیمان
صورتحساب قطعی بر اساس صورت وضعیت قطعی تهیه می شود و مبلغ آن برابر با صورت وضعیت قطعی و مبالغی است که بر اساس قرارداد و اسناد و مدارک منضم به آن به مبلغ مزبور اضافه یا از آن کسر شده است.
هرگاه بر اساس صورتحساب قطعی پیمانکار بدهکار یا بستانکار باشد این طلب با بدهی پس از تصفیه، به حسابهای مربوط در دفاتر پیمانکار و کارفرما منظور می شود.
در این مرحله یا هر مرحله دیگری که کل پیمان یا بخش عمده ای از آن تکمیل شده و فقط کارهایی جزئی باقی مانده باشد سود یا زیان پیمان در دفاتر پیمانکار و بهای و بهای تمام شده دارایی تکمیل شده در دفاتر کارفرما به صورت زیر محاسبه و در دفتر روزنامه ثبت میشود:
دفتر پیمانکار. مانده حساب پیمان در دست اجرا در خاتمه کار، مخارج دوره اجرای طرح یا بهای تمام شده پیمان را نشان می دهد. چنانچه بهای تمام شده پیمان یا مانده حساب صورت وضعیتها تأیید شده که نشان دهنده درآمد پیمان است مقابله شود سود یا زیان پیمان تکمیل شده محاسبه خواهد شد.